Meletî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{{Bêçavkanî}}
{{Infobox navçe
| Nav = Navçeya Meletiyê
Line 31 ⟶ 32:
| lon_deg = 38 | lon_min = 18 | lon_sec = 53 | lon_dir = E
}}
'''Meletî''' yan jî '''Meledî'''<ref>Dr. Ebdulla Ghafor (2000). Kurdistan: Dabeşî kargêrî terrîtorî 1927-1997. Stockholm.</ref> (1928: ملاطيه / ''Melatiye''; bi [[tirkî]], ''Malatya'') bajarekî bakûrê Kurdistanê ye.
 
== Nav ==
Line 38 ⟶ 39:
 
== Kronolojiya bajêr ==
===Berî zayînê===
* 1650 - 1200, Demadema Hîtîtiyanhîtîtiyan
* 1100 - 824, Demadema asûriyan
* 804 - 743, Demadema Urartiyanurartiyan
* 743-612, dema asûriyan (II)
* 612 - 550, Demadema Medanmedan
* 550-331, dema persan (farisan)
* 66, dema romayiyan
 
===Piştî zayînê===
Berî Îsa (zayîn)
* 385, dema bîzansiyan
* 1650 - 1200 Dema Hîtîtiyan
* 656, dema ereban
* 1100 - 824 Dema asûriyan
* 740 -1095, Bajarbajar di navbera Erebereb û Bizansiyanbizansiyan pir caran dest diguhere.
* 804 - 743 Dema Urartiyan
* 743 - 6121095, dema Asûriyan (II)selçûkiyan
* 1399, dema osmaniyan
* 612 - 550 Dema Medan
* 550 - 331 Dema Persan
* 66 Dema Romayiyan
 
Piştî Îsa (zayîn)
* 385 Dema Bîzansiyan
* 656 Dema Ereban
* 740 1095 Bajar di navbera Ereb û Bizansiyan pir caran dest diguhere.
* 1095 Dema Selçûkiyan
* 1399 Dema Osmaniyan
 
== Erdnîgarî ==
Rêz 59:
=== Avûhewa ===
 
Li herêmê îklîmek reshayî heye. Zivistanan sar , havînan jî germ û zuha derbas dibe. Li hila deshtadeşta Melediyê îklîmekseqayeke wek BehrasipîBehra Spî (zivistanan hênik) jî hukum dike.
 
=== Çiyayên herêmê ===
 
Çiyayên bilind yê herêmê li ser çiyarêzên Melediyê, çiyayê [[Şîlan]] e (2.545 m). Bilindbûna Çiyayê [[DerbentDerbend]]ê jî 2.428 m ye ku çiya li ser çiyarêzên [[Nûrhaq]] ê ye. [[Kepez]] (2.140 m), [[Gayrik]] (2.306 m )
 
=== Deşt, zozan û gelî ===
 
*[[Deşta Melediyê]]: di navbera geliya [[Toxma]] û [[Firat]]ê de ye. Mezinbûna wî 830 km² ye.
*[[Deştên Îzoliyan]]: ji deshtên ku li dora çemên Feradê kom bûne pêk tên.
 
*Geliya Firatê (li dora çemê Firatê) ye, Geliyageliya Toxma jî li dora çemê Toxma yê ye.
[[Deştên Îzoliyan]]: ji deshtên ku li dora çemên Feradê kom bûne pêk tên.
 
Geliya Firatê (li dora çemê Firatê) ye, Geliya Toxma jî li dora çemê Toxma yê ye.
 
=== Çem û Gol ===
 
Çemê Firatê û piraniya şaxên Firatê di nav hudûdên herêmê de diherêkin..
 
Çemê Firat: ji [[gola Kebanê]] dertê. Çemê herî dirêj ê Kurdistanê ye. Di nav sê welatan de diherêke û dikeve [[behra Basrayê]].
 
*Çemê ToxmaFirat: ji çiyayê[[gola taxtaliKebanê]] dertê. ûÇemê liherî deştadirêj Melediyêê Kurdistanê biye. FiratêDi venav sê welatan de diherêke û xwedikeve girê[[behra dideBasrayê]].
*Çemê Toxma: ji çiyayê taxtali dertê û li deşta Melediyê yê bi Firatê ve xwe girê dide.
 
Li herêmê [[gol]] tunene, tenê li serê [[çiya]], ciyên ku [[çavkanî|çavkaniy]]ên çeman jê dertên hinek golên biçûk ava bûne.
Line 96 ⟶ 93:
* [[Darende]] (dûgela Tirk ev nav neguhertiye), 42.635
* [[Muhacîr]] an [[Wêranşar, Meletî|Wêranşar]] (''Doğanşehir''), 54.529
* [[Keferdîz]] [[Doxanyol]] (''Doğanyol''), 9.606
* [[Hekîm Xan]], [[Hekimxan]] an Patrîkxan{{Çavk}} (''Hekimhan''), 39.017
* [[Qale]] anyan [[Îzolî (navçe)|Îzolî]] (''Kale''), 8.042
* [[Aywalî]] anyan [[Tirsekan]] (''Kuluncak''), 16.326
* [[Şîro]] (''Pötürge''), 25.100
* [[Fethiye]] anyan [[Yazixan]] (''Yazıhan''), 17.929
* [[Çermiktî]], [[Îsmet Paşa]] an [[Çirmik]] (''Yeşilyurt''), 40.471
 
Line 120 ⟶ 117:
=== Ol û Civak ===
 
Nifûs musluman in û ji [[elewî]] û sunniyansuniyan pêk tê. Di nav gel de li cem sunniyansuniyan [[şêxîtî]] û li cem elewiyan jî pîrîtî rolek mezin dilîze. Nifûsa herêmê ji [[kurd]] û [[tirk]]an pêk tê.
 
=== Xwarênên herêmê ===
Line 128 ⟶ 125:
=== Kincên herêmê ===
 
Jinên herêmê li hinek deveran çarshefaçarşefa resh li xwe dikin. Carna jî pêshtemalek[[pêştemal]]ek ku jê re dibêjin "[[bervanik]]" li serê xwe girê didin. Ji sharpaşarpa keçên ciwan re dibêjin "[[çinko]]". Di hundirê çarshefêdeçarşefê de kincek ku jê re dibêjin "[[zibûn]]" û di binî de jî shalwarşalwar li xwe dikin. Pêlavên lastîk û gorên ji hirî di nigandenigan de hene.
 
Zilam [[kum]] didin serê xwe. Di ser şalwar de jî îşlik û êlek li xwe dikin.
 
== Navdarên bajar ==