Kapîtalîzm: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Addbot (gotûbêj | beşdarî)
B Bot: 102 girêdanên înterwîkiyê ên ku niha li ser Wikidatayê ne, jê bibe
Rûpel hate vala kirin
Rêz 1:
'''Kapîtalîzm''' teorîyekê [[aborî]]yê ko [[navgînên hilberînê]] şuna dewlet û civakê ji hêla xwedaniya taybetiyê ango şexsî an kesîtiya darazî tê kontrol kirine. Di vê sîstemê de bihayê hilberîn, mal û xizmetan ji hêla bazara serbest tê diyar kirin. Îroj li dewletên dinê bi piranî sîstemê kapîtalîstê tevlihevê ko hin bihayan kontrol dikin tên karger kirin û va bi gelemperî wek sîstema digelhev(tevlihev) tê nav kirin.
 
== Nav ==
Navê Kapîtalîzm ji peyva [[latînî]]yê ''capitalis'' ê ko tê maneyê ''bingeh'' hatiye afirandine. Ew cara siftê ji hêla [[David Ricardo]] tê bikaranîn.
 
Di sîstema kapîtalîst de ger ko yek dixwaze tiştekî xwe bifiroşe û yekî din dixwaze ko wî tiştî bikire û ew herdu kesan li hev werin, ew ne hewceyî ye ko ewna ji kesî destûre bistînin. Va sîstema bazara serbest e. D sîstemekê bitunî kapîtalîst de kirÎn, firitin, deman kirin bi temamî serbest e. Teorîsyenê pêşinê kapîtalîzm û bazara serbestê [[fîlozof]]ê [[Adam Smith]] e û wî di pirtûka xweya bi navê ''The Wealth of Nations'' de teoriyên xwe weşandibûn.
 
[[Kapîtal]] di teoriya aboriyê de ew tiştek an pereyê ko kesek xwediyê ye û pê dikare hilberînê bike û pereyen zêde qezenc bikeye. Kapîtalîst ew xwediyê kapîtal e. Ew kesî ko bo aborê xwe bişuxule û bo vê sermayê xwe beden, zêhn û keda xweya dikeve [[çîna karkeran]] an [[proleter]]an.
 
== Komûnîzm û Kapîtalîzm ==
 
Komûnîzm û Kapîtalîzm du sîstemên aboriyên ko li dijê hev in. Herwiha [[Sosyalîzm]] û gorî teorîsyonên Komûnîstan merhaleyê paşina Komûnîzmê [[Anarşîzm]] jî li dijê Kapîtalîzmê ne. Gorî yek ji teorîsyenên komunîzmêyê bingeh [[Marx]], bo ko di sîstema kapîtalîstî de çîna karker û kedkaran her tim bindest in û kedên xwe têne xwarin ewnê bi şoreşê werine serdestiyê û sîstemê ko karker serdest pêk bînine. Lê va teorî an senaryoyê ko [[Karl Marx]] û [[Friedrich Engels]] di [[Kapîtal|Das Kapital]]ê de nivisî hîn birastî nehate holê.
{{kurt}}
 
[[Kategorî:Aborî]]
 
{{Link FA|he}}