Anafîlaksî (soranî): Cudahiya di navbera guhartoyan de

ئانافیلاکسی دەتوانێ بە هۆی کاردانەوەی لەش سەبارەت بە زۆرتری مەوادی دەرەکی بەدی بێت <ref name=His11/> زۆربەی هاندەرەکانی بریتییە لە ژەهری گەستن و پێوەدان مێشوولە و جڕوجانەوەرەکان و خواردن و دەرمان.<ref name=CEA11/><ref>{{cite journal|last=Worm|first=M|title=Epidemiology of anaphylaxis.|journal=Chemical immunology and allergy|year=2010|volume=95|pages=12–21|pmid=20519879}}</ref> لە منداڵان و لاوەکاندا خواردن زۆرترین هۆی هاندانە. لە گەورەکان دەرمانەکان و گەستن و پێوەدانی جڕوجانەوەر زۆرترین هاندەرەکانن. <ref name=World11/>ئەوانەی کەمتر دەبنە هۆی ئەم شتە بریتین لە هۆکاری فیزیایی و هۆکاری بیۆلۆژیک(تۆوی پیاو)، لاتکێس، گۆڕانکاری هۆڕمۆنی، زیادکراوەکانی خواردەمەنی(وەکوو ڕەنگەکانی خواردەمەنی و مۆنۆ سۆدیۆمی گلۆتامات) و ئەو دەرمانانەی کە بۆ پێست بەکار دەهێندرێن(دەرمانەکانی تەیبەت بە شوێن). <ref name=APLS07>{{cite ref name=APLS07>{{cite ڕاهێنانی لەشی و پلەی گەرمی(چ سەرما و یان گەرما)، دەتوانێ لە ڕێگەی هاندانی خانەکانی شانەکراوی دیاریکراو (مەست سێلەکان)کە مادەی کیمیایی بەدیهێنەری کاردانەوەی حەساسیەتهێنەر(allergic)دەڕژێنن، دەبنە هۆی تووشبوون بە ئانافیلاکسی.<ref>{{cite book|last=editors|first=Marianne Gausche-Hill, Susan Fuchs, Loren Yamamoto,|title=The pediatric emergency medicine resource|year=2007|publisher=Jones & Bartlett|location=Sudbury, Mass.|isbn=9780763744144|pages=69|edition=Rev. 4. ed.|url=http://books.google.ca/books?id=lLVfDC2dh54C&pg=PA69}}</ref>

ئانافیلاکسێک کە هۆیەکەی وەرزش بێت بەگشتی تایبەتە دەبێ بە خواردنی واردەمەنی دیاریکراو. <ref name=Rosen2010/> ئەگەر ئانافیلاکسی کاتێک بێتەپێش کە کەسەکە لەکاتی وەرگرتنی دەرمانی لەهۆش¬چووندایە، زۆرترین هۆی ئەو دەرمانە دیاریکراوەیە کە بۆ بدیهێنانی فەلەجی بەکاردەهێندرێن(هۆیەکانی بەرگریکەری ماسوولەکانی دەماری)، ئانتی بیۆتیکەکان و لاتکێس.<ref>{{cite journal|last=Dewachter|first=P|coauthors=Mouton-Faivre, C, Emala, CW|title=Anaphylaxis and anesthesia: controversies and new insights.|journal=Anesthesiology|date=2009 Nov|volume=111|issue=5|pages=1141–50|pmid=19858877|doi=10.1097/ALN.0b013e3181bbd443}}</ref> لە ٥٠-٣٢% تووشبونەکاندا هۆیەکە نادیارە.(ئانافیلاکسی ئیدیۆپاتیک) <ref>{{cite book|last=editor|first=Mariana C. Castells,|title=Anaphylaxis and hypersensitivity reactions|year=2010|publisher=Humana Press|location=New York|isbn=9781603279505|pages=223|url=http://books.google.ca/books?id=bEvnfm7V-LIC&pg=PA223}}</ref>

ئانافیلاکسی بارودۆخێکی لەناکاوە کە پێویستی بە هەوڵ و تێکۆشانی ڕزگارکردن وەک کۆنتڕۆڵ کردنی ڕێگاکانی هەناسە، ئۆکسیژێنی زیادی، دەفرایەتی زۆری شلەکانی ناو دەمارە خوێنییەکان و چاوەدێری ورد هەیە. <ref name=Review09/> ئێپی نێفرین دەرمانێکە کە سەبارەت بە دەرمانەکانی تر یەکەمایەتی هەیە، جگە لە ئپی نێفرین، ئانتی هیستامین و ئیسترۆئیدش کەڵکیان لێ¬وەردەگیرترێ. . <ref name=World11/> کاتێک بارودۆخی تاک ئاسایی دەبێتەوە، دەبێ 2 تاکوو 24 کاتژمێر لە نەخۆشخانە لەژێر چاەوەدێری بێت تاکوو لە دووبارە نەبوونەوەی نیشانەکان دڵنیایی دەست کەوێت، چونکوو گەر تاک تووشی ئانافیلاکسی دوو قۆناغی بووبێت، نیشانەکان دەگەڕێنەوە. . .<ref name=CEA11/><ref name=BI05/><ref name=UK08>{{cite web|url=http://www.resus.org.uk/pages/reaction.pdf |title=Emergency treatment of anaphylactic reactions – Guidelines for healthcare providers|month=January | year=2008 |accessdate=2008-04-22 |format=PDF |work= |publisher=Resuscitation Council (UK)}}</ref><ref name=Rosen2010/>

ئێپی نێفرین (ئەدرناڵین) دەرمانی سەرەکی ئانافیلاکسییە. هیچ هۆیەک نییە بۆ ئەوەی کەڵکی لێوەرنەگیرترێ. ( بە بێ مەسەلەی قەدەغە کردن و لە کار نەکردنی دیاریکراو) <ref name=Review09/> ڕادەسپێردرێت هەر کە گومان بە ئانافیلاکسی بێت، گیراوەی ئێپی فیلین لە ماسوولکەی پێشەوە- دەرەوەی بدرێت. <ref name=World11/> گەر لە کەسەکەدا ئەو دەرمانە کاردانەوەیەکی باشی نەبێت، دەرزی لێدان هەر 5 تاکوو 15 خولەک جارێک دووپاتە بێتەوە. name=World11/> قۆناغی دەرمانی دووهەم لە 16 تاکوو 35% دا پێویستە. <ref name=CEA11/> کەم هەڵدەکەوێت کە لە زیاتر دوو قۆناغی دەرمان پێویست بێت.