Bonsai: Cudahiya di navbera guhartoyan de

{{Audio|Bonsai.ogg|'''Bonsai'''}} (bi [[japonî]] 盆栽) hunereke baxçeyan a [[rojhilata dûr]] e ku bi rêya wê bejn û talên dar û deviyan di amanên biçûk de bi awayekeawayekî estetîk têne şeklkirin, da ku biçûk bimînin û hêja werin xuya. Ev huner di çandên din ên rojhilata dûr de jî hene: Wekwek mînak, li Çînê[[Çîn]]ê kevneşopa ''penjing'' heye, ku kevneşopa bonsai ji wê derketiye holê. Ji bilî wê, li Vietnamê[[Viyetnam]]ê '''Hòn Non Bộ''' nêzika wan e, lê ev kevneşop hewl dide ''welat û xwezayên mînîatur'' ên jiyandinê avabike.

Peyva japonî ''bonsai'' (盆栽, bi kurdî: "çandina di hindurê guldankê de") ji peyva çînî 盆景, Pinyin[[pinyin]] ''pénjĭng'' pêk hatiye ku tê wateya "dîmena di hundirê guldankê de" (盆:, Pinyinpinyin ''pén'', ‚guldank‘"guldank", 景, Pinyinpinyin ''jĭng''‚ ‚dîmen‘"dîmen"). Fermo, bonsai ji peyvên "guldank" û "nebat" pêk tê.

Kevneşopa bonsai li gorî çanda çînî hewl dide ku bi awayeke mînîaturawayekî mînyatûr harmoniyek di nava du elemantên xwezayê - xwezaya zindî û mirov - çêbike: Dar an devî xwezaya zindî nîşan dide. Kevir û av hêzên xwezayê zindî dikin. Mirov bi xwe jî bi esera xwe - bi guldankê - tê zindî kirin.

Dara bonsai di guldankeke biçûk de tê çandin û ji bo ku dar biçûk û hêja were xuya, şekla wê bi awayeke hişyar tê guhertin. Wek mînak: Tal[[tal]], [[kok]] û pelgên[[belg]]ên darê tên qutkirin da ku dar meztir nebe. Yek caran bi alîkariya têlan xuyabûna wê tê şeklkirin, da ku dar xweşik xuya bibe. Şekl kirina darê li gorî [[wênekariya çînî ya klasîk]] tê kirin: Ev wênekarî li gorî prensîbên [[wabî û sabî]] ya [[çanda zen]] tê kirin, ku koka wê di [[konfuçyûîzm]] û [[taoîzmê]] de ye.

Li Japonyayê bonsai li baxçeyan an jî li ''tokohoma'' (quncikeke taybet a di hindurê malê de) tên bicihkirin. Darên bonsai, gava meriv baş xwedî bike, karin sedan salî bên.