Arvo Pärt: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Rêz 3:
Jiyan
 
Bi 14 saliya xwe Pärt berhemê xweyxwe yê nuhyekê danî. 1954 dest bi xwendina muzîkê kir û li êzgeyê weke endezyarê deng xebitî. Ji 1958-63 Pärt li cem Veljo Tormis û Heino Eller komposîsyon li bajarê Tallinnê xwend. Di berhemê xwe yên pêşîn de dixuye ku bandora Bartók, Prokofyêv, Şostakovîç lê dibe, herweha carcaran dodêkafoniyênberhemine li gor dodêkafoniya Schönberg û muzîka suryalî jî tecrube dikedinîvisîne.
 
Muzîka Arvo Pärt li xweşiya komûnîst û fikrê wan, çawa ji muzîkvanên nûjen ên sedsala 20 dixwestin ku gerekdivabe muzîk bi forma xwe weha û weha be, nedihat. Muzîka Arvo Pärt çawa dinîvisand muzîkeke xwedî hinaveke rûhanî bû. Berhema wî ya bi navê ''Nekrolog'' pêşîntirîn berhemaberhemeke ku li êstonyayê tevî bi teknîka dodêkafoniyê hatiye nivîsandin, di sala 1960 bi renegeke fermî ji hêla hikûmetê ve hat binpêkirin. Di 1962 li peymangeheke bi navê ''Collage Technik'' ku girêdayî konsêrvatwara moskoyê ye, xwend û li wir (baş di berhema wî ya bi navê ''Credo'' de jî dixuye) çawa bi muzîka darêjerine din ve mijûl dibe û berhemê hinekine ji wan (berî herkesî Johann Sebastian Bach) bandoreke xurtbaş lê dike û dihêle ku bi nivîsandina wî ji vî rengî re kûrtir biçe. ''Collage Technik'' nerîna xwe di vê yekê de dide û bi hevokeke mîna tu bêjî {hêvî tuneye . . .} an jî {rê girtiye} vê tevgeradiyardeya ku dibînin, dinirxîne, Arvo Pärt jî dikeve hesteke hestîtu kubibêjî "ti sûd ji nivîsandina muzîkê nayê, heger yek ji vê yekê pirtir diaxivebiaxive".
 
 
1970 Pärt tevlî dêra ortodoksa rûsî dibe û jibo nivîsandina muzîkê di wan salan de (1968-76) xwe pir bi teknîka notradamê, şêweyê nîvisandina polîfoniyê, terzê grêgoryaniyê di dengbêjiyê de, ve mijûl dike. Di 1976 gava berhema xwe ya bi navê ''Ji bo Alîna'' ya ku ji piyano re nivîsandibû pêşkêş kir, di wir de stîla xwe eşkere kir û vî rengê muzîka xwe weke Tintinnabuli (ji latînî hatiye, yenî zengil) bi nav kir, ya ku Arvo Pärt jî bi xwe ve pê xuyaye.