Pezmijoka çol û deştan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B Bot: Ajal --> Heywan
Ramikurd (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{{Taxobox | name = Pezmijoka çolê an varana deştan
{{Taxobox
| name = Varana deştan
| status =
| image = Varanus griseus.JPG
Line 6 ⟶ 5:
| image_caption =
| regnum = [[Heywan|Animalia]]
| phylum = [[Stûnpiştdaran|Chordata]]
| classis = [[ReptileXijende|Sauropsida]]
| ordo = [[Pelikdar|Squamata]]
| subordo = [[Qirtîş|Lacertilia]]
| familia = [[Famîleya pezmijokan|Varanidae]]
| genus = ''[[Pezmijok|Varanus]]''
| subgenus = ''Psammosaurus''
| species = '''''V. griseus'''''
Line 21 ⟶ 20:
| range_map_caption =
}}
'''Pezmijoka çolê''' an '''Varana deştan''' (''Varanus griseus''), [[cure]]yek e [[pezmijok]]an (''Varanus'') ji [[famîleya pezmijokan]] (''Varanidae'') û ji [[xijende]]yên [[pelikdar]]an ku li bakura Afrîka û başûra Asya yê dijî ye.
'''Varana deştan''' ( bi navê xwe yê latînî ''Varanus griseus''), gumgumokeke xwediyê dirêjbûna 1,5 metreyan e. Ev ajalên taybet ji aliyê gel ve weke cinawir dihatin binavkirin. Ev gumgumokên mezin yek ji ajalên ku cinsê xwe herî kêm e ye, û di deştên Kurdistanê ([[Riha]]) de dijî. Ev gumgumok hêlîna xwe di bin erdê de cêdike û di zivistanan de bi nivî pasîf e.
== Binecure ==
 
Sê binecureyên pezmijoka çolê hatine nasîn.
Di rojên germ ên Rihayê de, ji cihê xwe derdikeve derve û bi hêkên cûkan û bi gumgumokên din ên biçûk xwe xwedî dike. Dîtina van ajalan gelek bi zehmet e. Dema ku ew xwe di tehlûkê de hîs dikin, karin hiskî birevin. Li gorî lêkolinên herî dawî ev ajal li derdorên sînora Riha û Suriyê dijî. Ji ber mezinahiya wan mixabin ev ajalan heta neha ji aliyê gundiyan ve pir caran dihatin kuştin. Lê piştî perwerdeyeke bingehî neha ev ajal ji aliyê heman gundiyan ve tê parastin.
* ''Varanus griseus griseus'' ([[pezmijoka çolê boz]])
 
* ''Varanus griseus caspius'' (pezmijoka Kaspiyanî)
[[Kategorî:Famîleya xijendeyan]]
* ''Varanus griseus koniecznyi'' (pezmijoka çola Hindî).<ref name="Mertens">Mertens, R, "Über die Rassen des Wüstenwarans (Varanus griseus)", Senckenb. Biol. 1954, 35, 353-357</ref>
==Şayîs ==
[[File:Varanus griseus gab fbi.png|thumb|Kiloxa ''Varanus griseus'']]
Dirêjiya pezmijoka çolê an varan deştan dighêje 1,5 metreyan e. Ev xijende yê taybet ji aliyê gel ve weke cinawir dihatin binavkirin.
== Belavbûn ==
Destpêka belavbûna pezmijoka çolê ji Urdun, Tirkiye bi taybetî deştên Kurdistanê (ji Riha) [Eiselt (1970), Böhme (1973)],Mexrib, Ceziyar, Tûnis, Libya, Misr, Felestîn, Îsraîl, Sûrî,
Libnan, Îraq, Erebistanê Siyûdî, Oman, Turkmenistan, Qazaxistan, Uzbekistan,
Tajikistan, Kyrgyzstan, Çola Rojava, Mauritania, Malî, Niger, Çad, Sudan,
Afganistan, Îran, Pakistan ta Hindê diqedê.
== Pirbûn û hêkdan ==
Pezmijoka çolê hêlîna xwe di bin erdê de cêdike û di zivistanan de bi nivî pasîf e.
== Xwarin ==
''Varanus griseus'', pezmijokek e [[goştxwer]] e ku polek e berfireh ji [[movikdar]] û nemovikdaran weke [[mişk]], [[mar]], [[qirtîş]] , [[guhandar]]ên biçûk, [[balinde]], [[masî]], [[kêzan]] û [[beq]]an dixwe.<ref name="Bennett">Bennett, D. [http://www.mampam.com/index.php?option=com_content&task=view&id=43&Itemid=76&limit=1&limitstart=0 ‘’Desert Monitor, Grey Monitor’’], ''A Little Book of Monitor Lizards'', Viper Press, 1995</ref>
Di rojên germ ên Rihayê de, ji cihê xwe derdikeve derve û bi hêkên cûkan û bi gumgumokên din ên biçûk xwe xwedî dike. Dîtina van ajalan gelek bi zehmet e. Dema ku ew xwe di tehlûkê de hîs dikin, karin hiskî birevin. Li gorî lêkolinên herî dawî ev ajal li derdorên sînora Riha û Suriyê dijî. Ji ber mezinahiya wan mixabin ev ajalan heta neha ji aliyê gundiyan ve pir caran dihatin kuştin. Lê piştî perwerdeyeke bingehî neha ev ajal ji aliyê heman gundiyan ve tê parastin.
== Rewşa parastinê ==
Pezmijoka çolê an varana deştan, ku ji cinsê xwe herî kêm e û rewşa wê parastinê ne baş e.
Ji ber mezinahiya wan mixabin ev ajalan heta neha ji aliyê gundiyan ve pir caran dihatin kuştin. Lê piştî perwerdeyeke bingehî,ev pezmijok ji aliyê heman gundiyan ve tê parastin.
== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
== Girêdanên derve ==
{{Wîkîcure|Varanus griseus}}
*[http://itgmv1.fzk.de/www/itg/uetz/herp/photos/Varanus_griseus3.jpg Photo of Desert Monitor]
[[Kategorî:Famîleya xijendeyanpezmijokan]]
[[Kategorî:Faunaya Kurdistanê]]