Giraniya atomê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
'''Giraniya atomê''' (Îngîlîzî, ''atomic mass''), ji bo giranîya atomê [[Element]]a di [[Kîmya]] de tê bikaranin. Giranîya atomê relatîv(relative atomic mass ) ji bo atomê xweza de li izotopekê pirtir hênê tê bikaranîn, gorî rêjê hebûna wan tê hejmmartin.
 
Îroj giraniya atomê gorî ber hev dane giranîya [[Karbon|karbon-12]] tê hejmartin. Giranîya 6.02<math>\times</math>10<sup>23</sup>, ango [[mol]]ak û [[ZagonaHêjmara AvogadroAvagadro]] tê gotin, atomên [[C-12]] 12 gram e. Giranîya atomên din jî gorî C-12 tê hejmartin. Molak pêze, bi gelemperî, qasa giranîya atomê lê pêk hatî dihêwirinî ye. Wekok giranîya atomê hesin 55.847 û molak atomê hesin jî 55.847 gram dibe.
 
Li ser Giraniya atomê herî pêş de [[John Dalton]] xebitî û di [[1805]]an de giranîya atomên [[Hidrojen]]ê 1 hel girt. Li paş wî re [[Jean Stas]] di [[1865]]an de giranîya atomê [[Oksijen]]-16 ê 16 hel girt. Ji bo [[Oksijen]] du [[Îzotop]]an xweya din bi O-17 û O-18 heye ew sedema du hejmertinê ciyawazî di bû. Di [[1961]]an de [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC)('''Yekitîya navnetewîya kîmya bingehî û nerîtî''') C-12 ji bo Giraniya atomê hel girt. Gorî wan her sê hejmartinan giranîya Oksijen, Karbon û Hidrojen wiha dibe;