Belçîka: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Xqbot (gotûbêj | beşdarî)
B r2.7.3) (Bot: tl:Belgium tl:Belhika olarak değiştiriliyor
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
B Belçîka: ligel Wîkîferheng û ferhenga Înstîtuta kurd a Stembolê yek bû
Rêz 2:
| nav = ''Koninkrijk België <br /> Royaume de Belgique <br /> Königreich Belgien''
| navê_fermî =
| navê_kurdî = Keyaniya BelgiyayêBelçîkayê
| al = Flag of Belgium (civil).svg
| girêdana_alê = Alayê BelgiyayêBelçîkayê
| nîşan = Greater Coat of Arms of Belgium.svg
| girêdana_nîşanê = Nîşan BelgiyayêBelçîkayê
| dirûşm =
| sirûda_netewî = La Brabançonne
Rêz 39:
| nexşe_sernav =
}}
'''Belgiya Belçîka''' an jî '''Keyaniya BelgiyayêBelcîka''' (wekî, ''Belcîka'',Keyaniya Belçîkayê''Belçîka'', (wekî ''Beljîka'', ''Beljîk'' û ''Beljîkistan'' jî tê naskirin, bi [[flemenî]]: ''Koninkrijk België'', bi [[fransî]]: ''Royaume de Belgique'', bi [[almanî]]: ''Königreich Belgien'') welatek li rojavayê [[Ewropa]]yê ye. Di kevê ser sinorên çar welatan: li rojhilatê welat [[Almanya]], [[Lûksembûrg]] di kevê başur-rojhilat û [[Holand]] jî dikeve bakurê vî welatî. Beşekê mezin yê welatê BelgiyayêBelçîkayê di kevê ser sinorê [[Fransa]]yê. Herwisa beşekê biçûk ji vî welatî di kevê ser [[Deryaya Bakur]].
 
Deshelata vî welatî demokratî û federalî ye, lê [[şahîtî]] (melik) jî hêj heye. Paytextê BelgiyayêBelçîkayê [[Bruksel]] e. Bruksel dikeve navenda BelgiyayêBelçîkayê. Herwesa BelgiyaBelçîka ji deh parêzgehan pêk hatiye. Bajarên dî yên BelgiyayêBelçîkayê yên giring evin: [[Antwerpen]], [[Gent]], [[Charleroi]], [[Luik]] û [[Brugge]]. Zimanên fermî yên Belgiyayê [[flemenî]] (60%), [[fransî]] (40%) û [[almanî]] (< 1%) ne. <br />
 
== Herêmên BelgiyayêBelçîkayê ==
 
Herêmên BelgiyayêBelçîkayê deh in. Ji van pênc [[flemen]] (holandîaxêv) û pênc jî [[walon]] (fransîaxêv) in. Bruksel ne tevî van herêman e.
 
{|
Rêz 67:
 
== Berberiya herêman ==
[[Wêne:Gewestenkaart.png|thumb|180px|left|'''Herêmên BelgiyayêBelçîkayê''':
{{legend|#0000A0|Herêma Brukselê-paytext}}
{{legend|#A00000|Herêma walonan}}
{{legend|#A0A000|Herêma flemenan}}]]
BelgiyaBelçîka ji dû gelên sereke pêk tê: ew jî flemen (60%) û walonî (40%) ne. Flemen bi zimanekî (anjî dîalektek) nezîkî [[holandî]] û walonî jî bi [[fransî]] diaxifin. Li Brukselê 80% ji rûniştvanên bajêr bi fransî û ên din jî bi flemenî diaxifin, eger biyaniyên ku li Brukselê kar dikin li ber çavan neyên girtin. Ji aliyê cografîk ve Bruksel li navenda BelgiyayêBelçîkayê dikeve û bajar weke giravekê di nav herêma flemenan de ye. Lê çiqasî bajar dikevê nav herêma flemenan jî, dîsa piraniya niştecihên bajêr ne bi flemenî, lê bi fransî diaxifin. Sedemen vê yeke jî dîrokî ne û bî tesîra zimanê fransî di sedsalên borî de girêdayî ye.
 
BelgiyaBelçîka di nav wan sînorên kû em îro dibînin di sala [[1831]] de hat damezrandin. Di navbera flemenan û valoniyan de hertim raqîbiyet û tengezarî hebûn, lê evyek tucara nebû sebeba şer û bihevçûnên çekdarî, ku hêjayî gotinê bin. Piştî pevajoyek dirêj ku Belgiya di nav de gelek caran bi parçebûne rûbirû ma û munaqeşeyên kûr li ser pirsa Brukselê di salên şêstî de, di sala [[1970]] de biryar hat girtin kû Belgiya bibê dewletek [[federal]] kû ji sê herêman pêk bê: herêma flemenan, herêma waloniyan û bajarê Bruksel. Bruksel ji ber wê yekê kirin herêmek otonom, ji ber ku herdû aliyan nekarîbûn li hev bikin, ka bajar bikêvê nav herêma kijan alî: ji bo flemenan Bruksel bajarekî ji aliyê dirokî ve bajarekî flemenî bû û herweha diket nav herêma flemenan, lê li gor waloniyan Bruksel bajarekî fransî bû û hejmara niştecihên bajêr jî evjek nîşan dida. Û ji aliyê din ve, sedemek herî giring jî ew bû, ku pêwistî bi baytextek ne di bin desthilatdariya yekî ji herdû aliyan de dihat dîtin. Ji bo van sedeman dawiya dawî -çiqasî biryar di sala 70`yî de hatibê stendin jî- di sala [[1989]] de Bruksel bû herêmek otonom. Ji xeynî herêmên otonom, kû xwedî dezgehen fermî ne, her komek civakê (flemen, walon û alman) jî xwedî statû û dezgehên fermî ne. Yanî li hêlekê parlamena herêma [[Walonya]] heye û li aliyê din parlamena gelê walonî jî heye. Wek nimûne parlamena herêma Walonya tenê li ser gelê di nava sînorên herêma xwe da hukumdare, lê parlamena gelê walonî ji bo hemû mirovên walonî berpirsyare, ew li kudera BelgiyaBelçîka bijîn bila bijîn.
 
== Galeriya Wêneyan ==
Rêz 95:
 
== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b|Belgium|BelgiyaBelçîka}}
* [http://www.ilotsacre.be/ Malpera bajarê Brukselê]