Îmadedîn Zengî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

'''Zengî''' bi tunî '''Imadedîn Zengî I bin Qesîm ed-Dewle Aq Sunqur''' (zayîn [[1087]], mirin [[1146]]), zarokêlawê [[Aq Sunqur el-Hecîb]], emîrê [[Turkmenturkmen]] yê [[Heleb]]ê ku bi [[Melikşah I.]] ve girêdabûbû. Bavê wî di sala 1094an1094'an de hatibû kuştin û ew ji hêla [[Kerbûq]], emîrê [[Mûsil]]ê, hatibû mezin kirin. Ew di sala [[1127]]'aan de bû emîrê [[Mûsil]]ê, di sala [[1128]]'aan de jî bû yê Helebê û ew damezrênerê xanêdana [[Zengiyan]] bû.

Di sala 1130'yayan de wî bi [[Tac el-Mûlk Bûrî]] ve piştgirî li hembera Xaçperestan[[xaçperest]]an kir jî pê re ewna bi hev ketin. Wî lawê Bûrî heps kir û [[Xims]] doprêçdorpêç kir, lê nikarînekarî ku wî bajarî dest xwe xebixe. Wî bi xelîfe [[el-Musterşid]] re jî micadele kir. Wextê ku di 1132'aan de ew li Tîkrîtê[[Tîkrît]]ê bi Elel-Mûsterşîd re cengê dike dikeve zorê, lê emîrî Tîkrîtêyî wê çaxê [[Necmedîn Eyûb]], bavê [[SilhedînêSelahedînê Eyûbî|SilhedînSelahedîn]] wî ji zordariyê difilitîne û ewna dibine dostê hev. Di sala 1135'aan de Îsmaîl, yê ku pê bavê xwe Tac el-Mûlk Bûrî re bûbû emîrê [[Şam]]ê, ji Zengî alîkariyê dixwaze. Lê ji malbatê wî de kes wê naxwaze û ew ji hêla dayikê xwe [[Zûmrûd]]ê tê kuştin û şûna wî birayê Îsmaîlê biçûk Şîhab eddîn Mehmûd tîne emîrîtiyê Şamê. Dîsa jî Zengî dihere û Şamê dorpêç dike, lê ew bê serkeftî dorpêçê ra dike. Zengî di vegera Helabê de Ximsê jî dorpeç dike jî Şîhab eddîn Mehmûd, Mûînedîn Nûr dişîne wir û Zengî li wir jî bi serkeftî der dikeve. Zengî di sala 1137an1137'an de Ximsê dîsa dorpêç dike jî Mûîneddîn Nûr bi Xaçperestên [[Qûdis]] re piştgiriyê dike û Zengî nikare bajêr dest xwe xe. Lê bo ku ordiyê [[Bîzans]] tê Sûrî ew dorpêçê radike û vedigere Helabê. Di sala 1137'aan de împaratorî[[împeratoriya Bîzansê]] û Xaçperestxaçperest Şeyzerê[[Şeyzer]]ê dorpêç dikin jî va dorpêça bêserkeftî xelas dibe. Di sala 1138'aan de Zengî bi emîrîtiyê Şamê ve li hev tê û bi Zûmrûdê ku lawê xwe Îsmaîl bi destên xwe kuştî re dizewice û wek cihêzê zewacê jî Ximsê heldigire.

Di sala [[1139]]'aan de Şîhab eddîn[[Şîhabedîn Mehmûd]], emîrê Şamê tê kuştin û Zengî bo ku bajêr dest xwe xe dihere ser Şamê. Lê Mûînedîn Nûr bi Xaçperestênxaçperestên Qûdisê re piştgiriyê dike û bajêr teslîma Zengî nake û Cemaleddîn[[Cemaledîn]] wek paşewarê Şîhab derbaza textê Şamê dibe. Zengî bajarê ku Cemaledîn lê berê emîrîtî dikirî Balbêkê dorpêç dike û wê derê dest xwe dixe û teslîma [[Necmedîn Eyûb]] bavê [[Silhedînê Eyûbî|Silhedîn]] dike.

Di sala [[1144]]an de Zengî bajarî [[Riha]], yê ku navê xwe ji hêla Xaçperestanxaçperestan wek [[Edessa]] dihat navkirin, dorpêç kir û ew dera di 24'ê [[berfenbarê]] 1144'aan de dest xwe xist{{Çavk}}.