Konfusyus: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine |
BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 1:
{{Gotara bê çavkanî}}
[[Wêne:Confucius 02.gif|thumb|200px|Konfusyus]]
[[Wêne:Confucius Statue at the Confucius Temple.jpg|thumb|200px|Peykelekî Konfusyus]]
'''Konfusyus''' an '''Konfuşyus''' fîlozofê [[Çîn|çînî]] di salên 551- 479 berî zayînê de li Shandongê hatiyê ser dinyayê û li wir miriye. Navê wî yê rast ''Kong-fuzi'' (孔夫子, anku "Mamoste Kong"). Ew weke mirovekî oldar tê naskirin, lê ya rastî ew zêde li ser ol neaxiviye.
Ramanên Konfusyus bi sedsalan bandorek mezin li Asyaya rojhilat kirine. Ew di dema şerên mîrekên Çînê de, di dema ku mîrektiyên bi navên bihar û payîzê şer dikirin de jiyaye. Wî dixwest dinyayê sererast bike, lê belê ew ne giha armanca xwe. Ji bona ku vê ramana xwe bi cî bêne ew yek bi yek li cem hikumdarên Çînê geriya. Di dawiyê de wî zanebûna xwe xûrttir kur û bi diravan ders dan.
Fêrmendiya wî bi giranî li ser birêvebirinê ye û di nav gel de berpirsyariyek giran derpêş dike. bingiha felsefa wî li ser çar linga ye; Rewişt (ahlak), Têkiliyên civakî, polîtîka û Dad. Wî felsefeya xwe bi van ramanan aniye ziman ; "Tişta ku ji kurekî tê xwestin, bide bav, tista ku ji mamur tê xwestin bide hikûmdar, tişta ku ji birayê piçûk tê xwestin, bide bêra yê mezin û tişta ku tu ji bo xwe dixwazî bide hevalê xwe. Di van ramanan de hiyerarşiyek xwurt xwuya dike.
Ev felsefe ji nava felsefeyen wek [[Taoîzm]]ê, û hin felsefeyên din cuda dibe, li herêma Asiya bi gûr bela dibê û heta ku dibê ol. Ev bawerî jî bi "[[Konfusyus-tî]]" yê hate bi nav kirin. Hetanî sedsala 20 an jî, ji aliyê dewletên Çînê ve wek ola resmî hate pejirandin.
| |||