Fizîk: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B Çavkanî/serçavî hewce ye! dîmensiyon --> dîmen = OK? yek dîmenî, sê dîmenî, bi yazdeh dîmenan hwd... |
|||
Rêz 1:
{{Gotara bê çavkanî}}
'''Fizîk''' ([[grekî]]
Fizîk xwezayê bi awayê jimarî, bi modelên [[siruştzanist|siruştzanistî]], ango teoriyan şîrove dike. Herwiha dikare texmînan li ser gewşînên pergalên tên temaşekirin, bi dest bike. Ji bo vê yekê zimanê [[matematîk|matematîkê]] bikartîne.
== Rêbazên
=== Fizîka
Wek ji navê wê tê têgihîştin, di navenda fizîka ceribandinê de [[ezmûn]] heye. Bingeha emzûneka fizîkî nirxandina gewşînên pergaleka hatiye amadekirin bi jimaran e. Ev nirxandina jimarî bi [[pîvan|pîvanê]] tê darxistin.
Di pergalên emzûnan de gewşînên dembende (dînamîk) an yên demazad (statîk) tên pîvan.
=== Fizîka
Erka [[fizîka teorîk]] zivirandina modelên emzûnî, yên fizîka ceribandinê, li ser teroriyên bingehîn ên nas, an li ser [[gumana binhehîn|gumanên bingehîn]] (hipotez), yên herjimareka dengaz-hindiktirîn bi matematîkê ye. Ji wir wê de, ji modelên êdî nas jî rawêj, ên dikarin werin nirxandin, dardixe.
=== Fizîka
[[Fizîka matematîkî]] dikare wek şitleka fizîka teorîk were dîtin. Tenê di bikaranîna modelan de ji hev cihê ne. Fizîka teorîk matematîkê wek zimanê fizîkê bikartîne, a matematîkî ji modelên fizîka teorîk [[pergalên matematîkî]] dardixe.
Encamên lêkolînên [[fizîka bikaranînê]] jî di qadên nefizîkî de cîh digrin, wek [[teknîk]], [[elektronîk]].
=== Fizîka
Bi pêşveçûna [[zanista kompûterî]] û, bi wê bende, bi xurtbûna [[pergalên kompûterî]] bikaranîna kompûteran bû rêbazeka girîng a fizîkê. [[Fizîkzanên komputerî]] ne bi tenê [[teorîvan]], ji ber ku ew bi simulasyonan teoriyan diceribînin û ne jî bi tenê [[emzûnvan]] in, ji ber ku ceribandinên wan tenê di xwejimêran de dimeşin.
Di her herêmên fizîkê de [[simûlasyon]] cîhekî pirr mezin digire.
== Mijarên
=== Teoriya
[[Teoriya
=== Çar
* Hêza giraniyê
* Hêza elektro-magnetî
Line 31 ⟶ 32:
* Hêza xurt
Armanceka fizîkê ew e, ku formuleke gelerî, ku bikari be ev her çar hêzan di formulekî de yek bike, ([[formula cîhanê]]) were dîtin. Heta niha tenê [[hêza karebar]] û hêza magnetî hatin yekkirin. Her du [[hêzên dendikî]] (
Serêşa herî mezin, di vî warî de, hêza giranî derixe holê. Ji ber ku, li hember hêzên din, hêza giranî zaf nimiz e û di derdora laboratorkî de nikare were pîvan û herwiha yekkirina wê bi hêzên din ve pirr dijwar e. Di "[[teoriya string]]" (string = ta, bend) de, bi taybetî jî "teoriya M" de, tê gotin, ku bûjen ji stringan, ango ta, cêkirî ye. Ev string ji perçên atomî ên nas zaf piçûktir in (10<sup>-35</sup> m) û yek
Ji ber dijwariya îsbatkirinê ev û hin teoriyên din di raya giştî a fizîkzanan de hîn rûneniştine.
|