Omer: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 11:
 
== Bûyîna Hz. Omer ==
Omer 13 sal di pey [[cenga Fîl]], li [[Meke|[Mekeyê]] hatiye dinyayê. Bi angorî gotina wî, ew çar sal di pey [[cenga Fîcar a mezin]] ji dayîka xwe bûye. (1)
 
Bavê wî [[Xetabê kurê Nufeyl]] e, neseba wî di Ke'b de digihîje Pêxember, ji [[qebîla Qureyş]], ji mala Edî ye. Diya wî qîza birayê [[Ebû Cehl]] (an jî qîza apê wî) [[Henteme]] ye. (2)
 
Dîrok ji dema beriya muslimantiya wî pirr behsê nakin. Lê di piçûktiya xwe de ji keriyê bavê xwe re şivanî kiriye, dû re jî dest bi tîcaretê kiriye. Bi piranî bi tev karwanên ku diçûn [[Sûrî|Suriyê]] re hevaltî dikir. (3)
Rêz 31:
Bi hilbijartina Ebû Bekr ku bû xelîfe, Omer roleka pirr mezin lîst.
 
Piştî wefat kirinawefatkirina Ebû Bekr, Omer di sala 634ê634'an dade bu xelîfe. Xelîfeyê duyemîneduyem e.
 
== Hinek nûzayiyên di dewra Hz. Omer de ==
Rêz 37:
* Teşkîlata Dîwanî hate saz kirin û qeydê leşkeran û meaş û hatiniyên wan ên cengê hatin nivîsandin.
 
* Heya Hz. Omer wezîfa qazîtiyê di dest waliyan dade bû. Lê Hz. Omer teşkîlatek Edliya serbixwe saz kir û ji serê teşkîlatê re qazî te'yîn kir. Hz. Omer te'lîmat dida qaziyan da ku di biryarên xwe de ji qanûna Îslamê dernekevin. Edliye dîrekt giredayê bi xîlafetê ve bû. Bi vê teşkîlatê, wekheviya hemî hemwelatiyan zêdetir kete rewacê.
 
* Di alîkariya bêçaran da ferqa navbera muslimanmisliman û ne muslimananmislimanan rakir, hemwelatiyên bêçar ji kîjan dînî ba jî, ji dewleta Îslamê alîkariyê distendin.
 
* Girîngiyek pirr mezin da ser perwerdê. Di hemî herêmên fetihkirî de mizgeft û pê ve girêdayî medrese ava kir. Ji bo medresan alim te'yîn kir û meaşek zêde da wan, da ku xelkê perwerde bikin, kesek cahîl nemîne. Wek tê gotin ku di dema Hz. Omer de çar hezar [[mizgeft]] hatine ava kirinavakirin(7)
 
* Teqwîm di dema Hz. Omer de hate pêkanîn. Hz. Omer hicreta Pêxember esas girt û di karên dewletê de teqwîm bikar anî.
 
* Ta dewra Hz. Omer de, perên biyaniyan di tedawulê da bûn, li alî Iraq û Îranê dîrhemên[[dîrhem]]ên Farisan, li alî SuriyêSûriyê û Misrê jî dînarên[[dînar]]ên Bîzansa[[Bîzans]]a dihat bikaranîn. Her çiqas Xalid[[Xalidê B.kurê Welîd]] di sala 15 Hicrîhicrî de, li herêma Taberiyeyê dînarê Îslamî çêkiribin jî ewqas di rewacê de nebû. Hz. Omer di sala 17 hicrî de perê Îslamê kir tedawulê{{Çavk}}.
 
* Hinek bajarên nû hatin ava kirin wek [[Fûstat]], [[Kufe]] û [[Besra]].
Rêz 53:
* Ji memûrên xwe re gellek bi disîplîn bû.
 
Di sala 644'an dade ji aliyê [[xulam]]ê [[xiristiyan]] ê farisî [[Ebū Lu'lu'a Feroz]] ve hat kuştin{{Çavk}}.