Mamekî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
EmausBot (gotûbêj | beşdarî)
B r2.6.4) (robot zêdekirin:ckb:مامەکی
hinek lêzêdekirin..
Rêz 31:
| lon_deg = 39 | lon_min = 32 | lon_sec = 33 | lon_dir = E
}}
'''Mamekî''' an jî '''Mamekiye''' (bi tirkî: ''Tunceli'') bajarekî li [[bakurê Kurdistanê]] ye û serbajarê [[Dêrsim (parêzgeh)|parêzgeha Dersimê]] ye. Li gorî serjimara 2009'an 35.909 mirov li bajêr dijîn. Şaredara bajêr [[Edibe Şahin]] e ku ji [[BDP]]'ê hatiye hilbijartin. Mamekî dikeve navenda rojhilatê [[Tirkiye]]yê.
 
== Dîrok ==
{{...}}
 
== Aborî ==
{{...}}
 
== Gelhenasî ==
 
Rêz 53:
 
== Erdnîgarî ==
{{...}}
=== AvhewaDîn ===
Di çavkaniyên sedsala 19. û 20. de tê xuyakirin ku [[Qizilbaş]]ên [[kurd]] ên herêma [[Dersim]]ê, ji [[Elewî|Elewiyên]] [[Anatolya]]yê ji aliyê baweriya xwe ve gelekî cuda ne. Kurdên elewî, hertim berî ku roj hil were şiyar dibin û silavê didine [[Roj (stêrk)|Roj]]ê. Pîrozbûna Rojê ya di nav kurdên elewî de dide xuyakirin ku herwiha têkiliya baweriya wan bi dînê kurdan [[êzîdîtî|Êzîdîtiyê]]yê ve heye.{{çp}}
 
Kurdên Dersimê ku di bin navê Elewîtiyê de baweriya xwe didomînin û di nav wan de baweriya wan weke ''Raa Haq'' ango ''Rêya Heq'' tê binavkirin, di koka xwe de xwediyê têkiliyên xurt ên bi [[Zerdeştî|Zerdeştîtiyê]] re hene. Dema li herêmê tê nêrîn, pîrozbûna agir, baldariya di derbarê kirin, gotin û fikra mirovan de (ev di Zerdeştîtiyê de weke '' gotina rind, karê rind û ramana rind'' tê zanîn), cilûbergên jinan ên bi şêweyê Zerdeştiyan, [[deq]]ên li ser dest û rûyê mirovan, remzên Zerdeştîtiyê yên li ser merş û xalîçeyên wan, hinek ji têkiliyên di navbera Elewîtiya kurdên Dersimê û Zerdeştîtiyê de didine xuyakirin.
=== Avhewa ===
 
Baweriya [[ferîşte|ferîştehan]] li cem Elewiyên Dersimê heye. Ji van yê girîng [[Xizir|Kalê Xizir]] e. Ev baweriya ferîştehan ji ya [[îslam|îslamiyetê]] cuda ye. Elewiyên kurd baweriya xwe bi ferîştehên ku [[Erd]] û ezman diparêzin tînin. Di diayên xwe de gotinên ''Ya Melekê Erd û Asîmanê'' bikartînin. Ev bawerî di nav kurdên êzîdî û [[yarsanî]] de jî heye.
 
Dersîm ji bo baweriya Elewiyên kurd cihekî pîroz e. Bi sedsalan serekên vê baweriyê ji vir derketine û li gorî kevneşopiyên kevn, rêberên ruhanî yên vê baweriyê her sal ziyareta bawermendên xwe yên herêmên din dikirin. Ev kevneşopî di Êzîdîtiyê de, bi gerandina li gundan a [[Tawûsê Melek]] diderkeve holê.
 
Li Dersimê her sal 21-[[31'ê berfanbarê]] de şahiyên [[gaxan]]ê tên lidarxistin. Sê rojan [[rojî|rojiya]] gaxanê tê girtin. Di heman demê de kurdên êzîdî jî 3 rojan rojî digirin û qurbanan digurênin. Gaxan weke sersala kurdên elewî tê dîtin. Dişibe noel a [[xirîstiyanî|xirîstiyanan]]. Di baweriya Elewiyên Dersimê de ku gaxanê pîroz dikin, karakterekî folklorîk ê bi navê Kalo gaxan heye.<ref>[http://www.binboga.org/content/qalo-gaxand-bizim-yilba%C5%9Fi-gaxandiniz-kutlu-olsun Qalo Gaxan]</ref>
 
=== Avhewa ===
Bajarê Dersimê xwediyê îklîma bejahiyê ye ku havînên wê gelekî germ û ziwa, zivistanên wê jî pirr sar û bi berf derbas dibin.
{{Avûhewa
| TABLO =