Çemê Mizur: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
B Mizur; çavkanî pêwîst e
Rêz 1:
{{Infobox çem
| nav = Çemê MizûrMizur
| navê_din =
| wêne = Ovacik1.jpg
| wêne_sernav = Çemê Mizûr/MûnzirMizur
| herêm = [[Dêrsim]], [[Bakûrê Kurdistanê]]
| dewlet = [[Tirkiye]]
Rêz 25:
| nexşe_sernav =
}}
'''Çemê MizûrMizur''', anko '''Çemêçemê Mûnzir'Mizur''<ref>Ferhengê Zazakî-Tirkî, Vate</ref>, wekî '''ÇemêMuzir, Munzur, Munzor, Minzûr'Mûzir''<ref>Malmîsanij an(1992). Ferhengê Dimilkî-Tirkî</ref>'''Ava Mizûr'''nivîsandin, (bi tirkî: ''Munzur Suyu''), ji "Çaviyênçaviyên" MizûrîMizurî û 5 km li bakûrê rojavayê [[Dêrsim (parêzgeh)|parêzgeha DêrsimDêrsimê]]/ Dêsim [[Pilûr, Dêrsim|Pîlurê]], jorî Gundgundê ziyaret[[Ziyaret]] ango [[Jiyarê]] ji herdê dikele.
 
Çihê ku dikele biqasê 500 metrekare[[metre çargoşe]] fireh e. Çavî, ji bin quntarê Çiyayênçiyayên Mircanê[[Mircan]]ê dikelin û vê ava ku ji wekî kef dikele resmê mîn şîr derdixîne. Û vê jî rê daye ku efsaneya ser vê çaviya bêhempa de şîr wekî amûreke pîroz bê karanîn.
Çîroka çemê MîzûrMizur mixabin ketiye destê "nivîskarên" assimilatorasîmîlasyonker. Van hevkarên dewletê jî bi awayekî sîstematîk, fîgûrên Kurdîkurdî û Zerdeştîzerdeştî paqişpaqij ango deformêxera kirin ekirine.
Ava Çaviyênçaviyên Ziyaretê, heya ku digêje 200 mêtroyanmetroyan dibe çem û berbi deşta Pilûrê ve diherike. Kevî an jî qeraxên çêm di seranserê deştêde dar û hêşinayî ye; û ev hêşinayî, di demsala Payîzêpayîzê de tabloyên nîgarkêş ango şêwekarên herî kêrhatî li ber vê xweşikiya xwe tisî û feqîr dihêle.
 
Ev rengên bê hempa û pastoral, di demên berê êvaran de, ku ro/roj/roz, serê xwe ber bû asoyên rojava ve berdide xarê mirovên, ku di temaşe û seyrana wêde ne sermest û matmayî dike.
 
Ava Çaviyênçaviyên MizûrêMizurê, havînan dema ku ji erdê dikele bi qasê 6-7 derece[[pile]] ye; û hin caran ji vê jî kêmtir ango jêrtir e. Ev sarbûna wê rê nade ku mirov dest û pêyên xwe, demek dirêj di nava avê de bihêle.
 
Can û bedena mirov, di nava vê ava bêhempa de hêdî hêdî ditevize û bêhês dimîne. Zivistanan jî berovajiyê vê, mirovên ku bikevin taluka şewitîna berfê re mîna ava hemaman e û germa xwe li derû dora 24-25 dereceyan e.
 
[[Sormasî ( Alabalik)]] ku herî zêde di germa 14-15 dereceyanpileyan de dijîn vê ava sar ji xwe re wekî bihişt dibînin û ji keyfa wan re tu gotin namîne.
 
Çemê MizûrMizur, ji van çaviyên bê hejmar dest bi rêwîtiya xwe dike. Di vê rêwîtiyê de bi dorê ji Gûndêgundê ZîyaretêZiyaretê, Zeranîg[[Zeranig]], [[Kedeg]], [[Camaliyê,]] û ji Pilûrê derbaz dibe.
Ku bereketa xwe li ser deşta Pilûrê radixe, berê xwe dide Mamekî û di serî de Gundêgundê Pilûrê Xanû, Mistikan, Çaxpêrî, Arzimag û Dewa Sûrê li pêy xwe dihêle.
 
Li vê herêmê ava ku ji Geliyê Mircanê bi heman navî dadikeve vê dolê jî digire bi hev re berê xwe didin başûr. Êdî rêwîtiya wan ya nava Geliyê Mîzûrê destpê dike
Geliya Mîzûrê ya ku 55 km drêj têra xwe kûr, şîn û xofdar e. Zinarên pir asê bi kûrayî û şênahiya bedew ve bi hezaran cûre têr tur û sewalên kovî re bûye jîngeheke sereke. Di rêwitiya Geliyê Mizûrê de Çemê Mizûr, di nava zinaran de difitile, diqêre. Xurm û girma wi mirov ditirsîne. Ev dengê xofdar dengê wê yê hêrsbûnê ye.
 
Li vê herêmê ava ku ji Geliyê[[geliyê Mircanê]] bi heman navî dadikeve vê dolê jî digire bi hev re berê xwe didin başûr. Êdî rêwîtiya wan ya nava Geliyê[[geliyê MîzûrêMizurê]] destpê dike
Geliyageliyê MîzûrêMizurê ya ku 55 km drêjdirêj têra xwe kûr, şîn û xofdar e. Zinarên pir asê bi kûrayî û şênahiya bedew ve bi hezaran cûre têr tur û sewalên kovî re bûye jîngeheke sereke. Di rêwitiya Geliyêgeliyê MizûrêMizurê de Çemê Mizûr,çemê Mizur di nava zinaran de difitile, diqêre. Xurm û girma wi mirov ditirsîne. Ev dengê xofdar dengê wê yê hêrsbûnê ye.
 
Ji vir jî bi dorê ku ji ber gundê Zarîk, Ortînig, Gêwreg, Îksorê derbaz bû digêje [[Derê Laçê]]. [[Warê Qêrîn]] û Hawarê ya Berxwedêrên Kurd û yên [[Serhildana Dêrsimê|Qetlîama Dêrsimê]].
 
Li vê derê ku ava newala [[Geliyênewala Demenî|newala Demenij]]/Demeniz jî tevlê ava xwe dike digêje Çaviyênçaviyên Halvoriyê yên ku li biniya Gondê Silicê ne. ji vir jî wekî fitleke fireh xwe digêjîne Kevirê Halvoriyê ku Komarakomara tirk ya 1938an 1938'an de jin û zark li ser vî zinarê bilind dabû ber mîtralyozan û singûyan.
 
Çemê MizûrîMizurî, li vir ku şîna xwe ji bo van zarok û jinên qurbanên hovîtî kir, digêje fitla Gûndêngundên wekî Havîkpax û Text ê. De demek kin de qiraxên Miskêşaxê ku ramûsa xwe, dide ber siya Kemerê Bel.
 
Li vir êdî dema behn vedanê ye li Golagola Xizir li bin Mamekiyê. Hingî dema gîhiştina bi Çemê Xarçikê ye. Li biniya Gundê Korkesê li gola Xizir digêjin hev û berê xwe didin gûndêgundê Sêxang’êSêxangê pişt re Turîşmeg, Şêxzo û Pira Mêzgirê diherike [[Bendava Kebanê]] ku di sala 1967an1967'an de li navça bajarê Xarpitê Kebanê ji aliyê firmayên Îtalyanîtalyan ve hati bû avahatibû kirinavakirin.
 
Çemê MizûrMizur, li biniya Gundêgundê Pêrtagê ya binavê VASGIRDVasgirdê /VASGIR ê(Vasgir) bi [[Ava Pêrê]] re dibin yek. Piştîve jî disa li bin Gundêgundê AVDAN’êAvdanê ya Pêrtagê bi Çemê Miradê re digêjin hev. Piştre jî, berê xwe dide Navçanavçeya Dêrsim Pêrtagê.
 
== Galeriya wêneyan ==
Line 69 ⟶ 68:
 
 
[[Kategorî:Çemê Kurdistanê|MizûrMizur]]
[[Kategorî:Dêrsim]]