Destûra bingehîn: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B yekkirin |
BKurteya guhartinê tine |
||
Rêz 3:
'''Destûra bingehîn''', '''makezagon''', '''makeqanûn''' an jî '''hîmqanûn''' pergaleka desthilatdariyê ye ko di pirraniya rewşan da wekî belgeyeka anko dukomenteka kodkirî qaîde û binemayên karkirina hebûnên siyasî yên xweser diyar dikit. Jibo hukmet û dewletan, hîmqanûn bi awayekê nemazeyî qanûneka serekî ye ko bi giştî siyasetên bingehên yên welatî diyar dikit û nijar, destajo (procedure), desthilat û erkên hukmetê dadirêjit.
[[Welat]]ek ku [[xal]], [[zagon]] ku li gor wan jîyan xwe dide meşandin û xate rêveberîyê ya têre çûnê kifş dike. ya. Destûr, weke nîşanaka welatekî ku xwediyê hêz û serwerîya xwe ya jî. Bi wê re destûra bigihîn, [[çend]]î ku di temenê wê de [[dîrok]], [[çand]], [[kevneşopî]] û hwd, hemû nirxên civatê di binê wê de hene, bi wî rengî ewçendî jî, dibê temenê pêşketina bi çandî, kevneşopî, bi dîrokê re û hwd de jî. Destûra bigihîm, cûretîya dewletê jî dide kifşkirin. Weke sazîya temen a bingihîn kar û bar dike. Bi vê yekê re mirov karê bêje ku destûra bigihîn, birêveçûna wê ku li gor wê bi rê ve diçêt, hemû xal, zagon û ast û pîla li temen û ji temen e.
{{kurt}}▼
Hin dewlet xwediyê destûra bigihîn a nivîskî a dîtbar a. Lê minaq, dewletên weke Ingilistan, destûra wê ya bigihîn a nivîskî tûne ya. Di deme ku destûr weke Ingilistanê ne hatibê nivîsandin jî, kevneşopî û xalên wê yên ku bi heta salan jîyane, ew tên kifşkirin û tên bi têgihiştin kirin û ew dikevina ji dêla destûra bigihîn de. Kurd, xwediyê dîrokaka xwe ya bi hezar salan in. Bi vê yekê re mirov karê bêje ku xwediyê temenekî mazin ê ku mirov bi navê destûra bigihîn kifşbike û bêne ser ziman. Dewletên ku xwediyê destûra bigihîn a nivîskî na, ew di bina "dewletên bi destûra bingihîn". Di destûra bigihîn de, du jev vaqatandin hene. Yek, destûra çerçveyî ya sereke ya. Ya duyemin jî destûra bigihîn a rastkirinê ya. Destûra bigihîn, kifş dike ku wê hemû sazî û dezgehên civatî wê çawa bi rê ve herin û wê bibina rêveberîyaka çawa.
==Korte dîroka destûrên bingihîn==
==Bingeh û kevneşopîya destûra bingihîn==
==Cûreyên destûrên bingihîn==
==Destûrên nivîskî==
Destûrên nivîskî, weke ku destûra ku hatî nivîsandin û dewlet xwediyê wê û hemû kar û barê wê li gor wê bi rê ve diçêt e. Destûra nivîskî, ji aliyê saziyên ku bi erk in ji aliyê wan ve tê nivîsandin û tê herê kirin û dikeve fermiyetê de û êdî li gor wê kar û bar dimeşîn in. Destûrên bigihîn, du awayên wan yên ku mirov di vir de bêne ser ziman hene. Yek ku çawa ku bi xalên sereke tê nivîsandin a Û ya din jî ku pirr bi kîtekîte tê nivîsandin a.
==Destûra kevneşopî==
Ji aliyê civatê ve weke aliyê herî giring. Kevneşopî,bi hezar salan xal û zagonên ku li gor wê tên jîn kirin a. Ev xal, di nav civatê de, xwediyê rêz û hûrmeteke mazin in ji aliyê andamên civatê de. Car bi car, destûra bigihîn a nivîskî, li gor xalên kevneşopîyê tên rastkirin. kevneşopî, weke xalaka ku li ser xalên nivîskî ên destûrî de ku karê li gor wê werina rastkirin. Kevneşopî, bi çand û nirxên civatê re li ser lingan a. Weke destûra bigihîn a civatî a biighîn a. Ji ber vê yekê, li welatên weke Ingilistanê, destûr ne hatîya nivîsandin û li gor kevneşopîyê ya ku hatî kifşkirin bi rê ve biirin dibêt.
==Binêre jî==
[[Destûr]]
==Girêdanên derva==
[[Kategorî:Destûra Bingihîn]]
[[Kategorî:Siyaset]]
▲{{kurt}}
{{Link FA|ko}}
| |||