'''Çiyayên kurdistanê''', yên ku bi nav û deng in, di serî de [[CudîAgirî]] (Ararat), [[AraretCûdî]], û [[Gabar]] in. Lê ji xaynîxeynî van ciyayan jî gelek çiyayêngelekên din jî hene., Wekeweke [[Çiyayê Sîpanê]] ku jê re çiyayê axlatê jî tê gotin,; [[Çiyayê Sipî]] û hwd jî hene. Wekî din jî, [[Çiyayê Reş]] jî heyaheye. [[Kurdistan]], welatekî çiyayîçiyayîn ya. Li kurdistanêe, li ser her çiyayekî pirr vegotin û çîrok û çîvanok jî tên gotin û vegotin. Weke Çiyayê AraretêAraratê ku li ser "Efsaneya çiyayê AraretêAraratê" ku ji aliyê Nivîskarnivîskar [[Yaşar Kemal]] ve jî hatîyahatiye nivîsandin û hwd.
Çiyayê CudîCûdî, bi vegotina Nebî [[Nuh]] re jî ketîyaketiye piretûkênpirtûkên pîroz de jî. Her weha rengî û awayê divêtdivê ku mirov bahsebehse çiyayê AraretêAraratê jî bike.
