Sensûr: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Şêr (gotûbêj | beşdarî)
B clean up, replaced: qadaxa → qedexe (7) AWB
Rêz 9:
 
== Mînakên sensûrê ==
 
=== Sensûra çandî ===
* [[Sensûra fîlman]], di fîlman de, hin beşên ku li ser teşîrkirina laşê jinê yan jî yê mêr hebin, û an jî ne li gorî ahlaqê civakê were dîtin. Û an jî di wan de zor û şidet hebe û ku bê fehmkirin ku wê deroniya zaroya xirabike, tên derxistin û nayên weşandin.
* [[Sensûrkirina pirtûkan]], di dema werger û an jî, vegetona di derbarê wan de, ne anîna ser ziman, û an jî qedexe danîna ser hin hizirna ku têne ne û ne hiştina hanîna wan ya li ser ziman. Bo mînak, di pirtûkên [[Seîdê Kurdî]] ([[Bedîuzeman]]) de, ku ji pirtûkên wî, peyvên "kurd", "Kurdistan" hatina derxistin {{Çavk}}. Pirtûkên wî, aslê wan hatina windakirin û hin pirtûkna ku ji yên wî hatina dewşîrkirin, danîna cihê wan weke yên wî û hwd.
* [[Sensûra înternetê]], li herêmên kurdan, sensûr danîna li ser rûpelên internetê yên kurdî ku li herêmên Kurdistanê gihîna wan zor bê û an jî nebe.
* [[Sensûra nameyan]], li zindanên li Kurdistanê, bi hezaran girtiyên siyasî ku dewleta tirk kirina zindane de hene. Ku dê û bav û xizmên wan, zaroyên wan, ji wan re maneyan dişênên. Ku name hatina şandin û gihiştina [[girtîgeh]]an, berî ku werîna dayin li girtiyan, wê rayadarên dewletê wan nameyan bixwênin û wê rêzên nivîsê yên ku di wan nameyan de na, ku ne li gorî zihniyeta wan bin, wê wan li ser re bi mirekeba reş re xîz bikin ji bo ku girtî nikaribin buxwênin û wê piştre nameyan bidina wan. Nemayên kurdî ku bi zimanê kurdî hatina nivîsandin, qadaxaqedexe na. Girtîyek, çend ku tenê bi kurdî dizanê ji wê û pêde ti tiştekî dî nizanê jî, di deme hevdîtinan de bikurdî qadaxaqedexe ya ji wan re ku bi malbatên xwe re bikurdî biaxivîn. Nema û pirtûkên kurdî, girtina wan li hundurê zindanê jî qadaxaqedexe na.
 
=== Sensûra olî ===
Line 24 ⟶ 23:
===Sensûrên li ser çand û musikê===
 
Li tirkî, çanda kurdan qadaxaqedexe ya. musika wan jî, qadaxaqedexe ya. Ti carî di televizyonên wan de bi kurdî li [[Helbest]]an hisandin jî nabê. Yan wê helbestan, bi gotin û awazên wan re vergerênina bi tirkî û bi tikî derxina [[TV]] û bi wêşênin, yanî wê newşênin. Salên 1980 û hwd de, dewleta tirk, komên lêkolînê dabûn avakirin ku herrînê herêmên kurdan, dengên musika wan bi [[Awaz]] û [[Gotin]]ên wan re kifş bikin û werina ankarê û wan bi qulubênina bi tirkî û bêjin bi tirkîya û bi tirkî bi weşênin.
 
=== Xwesensûr ===
Line 30 ⟶ 29:
 
=== Sensûr û qedexeya destûrî ===
* [[Sensûr û qedexeyên destûrî]] ku li gor destûrê bê qedexekirin; yan jî bi [[giştîname]]yan û [[destûrname]]yan, pêşî birrîn. Bi taybetî, car bi car, li welatan, [[Hikimet]] bi [[biryarname]]yan, sensûran dike. Biryarnameya, hikimete tirkî ya di derbarê, ne hiştina birkaranîna tîpên "W", "X" û "Q" de. Ev herdû tîp, dû ji wan tîpên ku temenê kurdî diafirênin. Bi biryarê [[dozkar]] û [[dadgeh]]an heta vê dema ku em hê nû ketinê (10.01.2012) ya 2012´an, li [[rojnemaya kurdî]] [[Azadiya Welat]] bi dehan caran bi biryarên dadgahê heyv bi heyv hatiye girtin. Ji ber ku ew bi kurdî weşandê dike û çand û dîrok têne ser ziman û zimanê kurdî bikardihêne, ew sensûr û qedexe li ser wê ne.
 
Weke xelaka din jî, ku divir de divêt ku mirov bêne ser ziman û pirr girînge, di dadgahên tirkî, bi deh hazaran kurd ji ber ku kurd in tên darizandin, lê zimanê kurdî ji bo wan qadaxaqedexe ya û nikarin bizimanê xwe yê dayikê parastina xwe bikin, tevî ku pirranîyên wan girtîyên siyasî ji kurdî pêve ti zimanê nizanên û kurdî zimanê wan yê dayikê ya. zimanê kurdî, bi navê "zimanekî ku nayê zanîn" binav dikin û tênin ser ziman. Ji bo ku navê Kurdî, nekeve belge û dukumetên dadgahê de ev yek tê kirin. Ji ber ku kurdî hê qadaxayaqedexeya, ev yek tê kirin.
 
=== Sensûra leşkerî ===
 
=== Sensûra Medîya ===
[[MED TV]] û [[Medya TV]], du ji wan televizjonên kurdî bûn û ji ber ku bi kurdî weşandin dikirin, li ser xwestek û hewldanên [[Dewleta Tirk]]î hatina girtin.
Line 46 ⟶ 44:
 
=== Sensûra li ser weşanên ku bên weşandin ===
 
=== Sensûra siyasî ===
 
=== Sensûra korporasyonan ===
 
===Bikarhanîna teknolijîyê û sensûr===
 
== Sensûr û mafên mirovan ==
Sensûr, li ser temenê qedexekirina mafên mirovan yên çandî, kulturî, zimanî, hizrî, bawerî, û hwd, bi rê ve diçêt. Sîstem an jî hikûmeta wê sistemê, hertimî dike ku li gor têgihiştina xwe bi rê ve bibe. Lê ku pêşketina ku dervî, têgihiştin û destûra wê ya ku ew li gor wê avaya ku bû jî, wê bi qedexekirinê bê û sensûrê bê ji holê dirakê. Bi vê yekê re, mirov karê bêje ku sensûr, temenê wê, têgihiştina desthilatdariyê serdest diafirêne. Li tirkî, qedexeyên li ser kurdî û baweriyên cuda ên weke elewîtiyê û hwd. Kurd, ser 25 milyonan re li Bakurê Kurdistanê yê ku di bin [[mêtinkarî|mêtinkariya]] tirkî de ya lê dijîn, lê tenê dibistaneka wan jî, nîna ku têde zaroyên xwe bi zimanê wan yê dayikê perwerde bikin. Dewlet û hukûmet, destûrê jê re nadê. Qedexe, asta sensûrê ya li ser wê re ye, asta wê ya bilind e û wê qedexe dike.
Line 61 ⟶ 55:
== Girêdanên derve ==
{{Commonscat-b|Censorship}}
 
 
[[Kategorî:Destûr]]
Line 78 ⟶ 71:
[[da:Censur]]
[[de:Zensur (Informationskontrolle)]]
[[et:Tsensuur]]
[[el:Λογοκρισία]]
[[en:Censorship]]
[[eo:Cenzuro]]
[[es:Censura]]
[[eoet:CenzuroTsensuur]]
[[eu:Zentsura]]
[[fa:سانسور]]
[[fi:Sensuuri]]
[[fr:Censure]]
[[gl:Censura]]
[[kohe:검열צנזורה]]
[[hr:Cenzura]]
[[io:Censuro]]
[[id:Penyensoran]]
[[io:Censuro]]
[[is:Ritskoðun]]
[[it:Censura]]
[[heja:צנזורה検閲]]
[[ka:ცენზურა]]
[[kk:Цензура]]
[[ko:검열]]
[[ky:Цензура]]
[[lv:Cenzūra]]
[[lt:Cenzūra]]
[[lv:Cenzūra]]
[[ms:Penapisan]]
[[my:ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း]]
[[nl:Censuur (informatie)]]
[[jann:検閲Sensur]]
[[no:Sensur (informasjon)]]
[[nn:Sensur]]
[[oc:Censura]]
[[pl:Cenzura]]
Line 110 ⟶ 104:
[[ro:Cenzură]]
[[ru:Цензура]]
[[sqsh:Cenzura]]
[[simple:Censorship]]
[[sk:Cenzúra (kontrola informácií)]]
[[sl:Cenzura]]
[[shsq:Cenzura]]
[[sr:Цензура]]
[[sh:Cenzura]]
[[sv:Censur]]
[[fi:Sensuuri]]
[[th:การตรวจพิจารณา]]
[[tr:Sansür]]