Xanedana Ebasiyan: Cudahiya di navbera guhartoyan de

[[Ebû Muslim]] di [[747]]an li [[Merw]]/[[Xorasan]] Ebû'l-Ebas, yek ji mîrovên apê Mihemed pexember Ebas, wek [[Xelîfe]]ye nû d zanîn. Ew tevgera ji alîyaaliya xelkên îranî ji bo arîstokrasîyanarîstokrasiyan [[Umeyeyan]] hatî bû der xistin. Di kargera umeyeyan de li kêleka [[Ereb]] xelkên îranî wek sinifa dûyem diman. Bi dawî [[750]]an de Ebasiyan di [[750]]an de Umeyeyên di serdarîyaserdariya xelîfe [[Merwan II]] de li nêzî [[çemê Zapê]] bin xistin û xelîfetî dest xwe xistin.

Ji pê vê bin ketinê re yek ji mîrzayên Umeyeyan û gel rêvîyarêviya [[Endulus]], [[Spanya]], kuder ku wî di [[756]]an de [[Ebdurehman I]] [[Emîrata Kordobayê]] sazandî bû.

Ebû l-Ebas di [[754]]an de mir. Birayê wî [[el-Mensûr]], kî ku gorî hinan wek damezrênerê Ebasiyan tê dîtîn, Ebû Mûslim di [[755]]an de hat kuştin da û dewlet wek keyatîyakeyatiya îranîyanîraniyan demezrand. Di çar salan de wî di [[762]]an de [[Bexdad]] şunda ava kir û paytext ji [[Şam]]ê de bira wê der.

Dema [[Harûn Reşîd]] de ([[786]]-[[809]]) Ebasiyan dema xweya herî rind dî bûn. Di wê demê de Harûn Reşîd [[wezîr]]ên xwe ji eşîreteke îranî [[Bermakiyan]] de hilbijartî bûn. Lê di hevşêwe wextê de [[Endulus]], [[Maxrêb]] di destên EbasîyanEbasiyan de der ket.

Ji pê [[el-Memûn]] re [[el-Mutesim]] (833-842) xelifetî dewam kir. Di [[sedsala 9'an]] de Ebasiyan artêşeke ji dîlan de pêk dihatî, Memlûkan, saz kirî bûn. Dema [[el-Mutesim]] de paytext hat ji Bexdadê de birîna [[Semerkand]]. Lê ji pê vê bûyere re li Bexdadê [[Bûwayhîd]]an karger dest xwe xist. Êdî di wê demê şunda Bûwayhîdan xelifetî bi temamî qontrol dikir û wan ku kî dixast ew vebuhta xelifetîye dikirin. Heta [[Selçûqî]]yan di [[1055]]an de bi serdarîyaserdariya Tûxrûl Beg Bexdad dagir kir kargerîyakargeriya EbbasîyaEbbasiya di destên wan de ma. El-Muqtefî ([[1136]]-[[1160]]) û [[en-Nesir]] ([[1180]]-[[1225]]) otorîteya Ebasiyan peyda kir jî, vê carê jî dagirkirina [[Moxolan]] dest pê kir.

Di [[1258]]an de Moxolan bi destên [[Hûlagû]] Bexdad dagir kir û xelîfe el-Mustesim îdam kirin da û xelifetîyaxelifetiya Ebasiyan hilweşandin. Lê el-Mustensir, apê xelifeyî paşîn el-Mustesim, rêvîyarêviya [[Qehîre]] û li wir bi piştgirtîyapiştgirtiya [[siltan]]ê [[Memlûkan]], [[Baybars]], wek xelîfeye nû da zanîn. Lê êdî li ser kargerîye tu bandora Xelîfe tune bû. Tenê el-Musteîn ([[1406]]-[[1414]]) demeke kut [[1412]]an de dijeke polîtîk stand.