Protestanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Escarbot (gotûbêj | beşdarî)
B r2.5.5) (robot jêbirin: nap:Protestantesimo
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B îy → iy
Rêz 1:
'''Protestanî''' an jî '''protestanîzm''', yek ji sê mezhebên mezin ên [[Xirîstiyanî|xiristiyaniyê]] ye ku di sedsala şazdehem de li dijî serwerî ya [[Papa]] û [[katolîk]]an bi rêberîyarêberiya [[Martin Luther]] û [[John Calvin]] mîna nûbûnekê derketiye. Ji ber ku bê alîkariya keşeyan protestanan karîbû Pirtûka Pîroz ([[Mizgînî]]) bixwînin ewan wekî Dêra Mizgîniyê jî tên binavkirin. Li gorî protestanan ji [[Mizgînî|Mizgîniyê]] pê ve bo xiristiyanîyêxiristiyaniyê çavkanî tune ye. Piştî [[Nûsazî|reform]] ê pêkhatinên olî bûn sê şaxên sereke:
* [[Lutherîzm|Lutherî]]
* [[Kalvînîzm|Kalvînî]]
 
Protestanî xwedî cûdahîyacûdahiya ye ji mezhebên/zavên din ê xiristiyaniyê. Ne xwedî serekên ruhanî ne mîna [[katolîk]] û [[ortodoks]]an. Di dêrên protestanên kalvînî de wêne û peyker tunin, ji ber ku di [[Tewrat|Tewratê]] ([[Peymana Kevin]]) de tê gotin: ''Ji xwe re qet pûtekî çênekin, ne di şiklê tiştekî li jor li ezmanan an li jêr li ser erdê, an jî di bin erdê de di deryayê de! Li ber wan xwe netewînin û xizmetê ji wan re nekin!'' ([[Derketin]] 20:4.5) Lê yên lutherî bi bandora mezheba katolîk dêrên xwe dixemilînin.
Bawerên Lutherîzmê li Bakurê [[Ewropa|Ewropayê]] bêhtir in. Li [[Elmanya|Elmanyayê]] di bin navê ''Evangelisch Kirche'', li welatên mîna [[Norwêc]] [[Swêd]], [[Fînland]] û [[Danîmarka]] wek dêra/ola neteweyî hatiye pejirandin. Di katolîkiyê de keşe nazewicin, lê di Protestaniyê de keşe dikarin bizewicin û pîrek jî dikarin bibin keşe. Bawerên protestaniyê Mizgîniyê bi zimanên xwe yên zikmakî dixwînin. Lê katolîk û ortodoks Mizgîniyê tenê bi zimanê [[latînî]] û [[yewnanî]] karin bixwînin.
Anglîkanî di veqetandina rêbazên olî de sîstema metranî ya katolîkan di nava xwede diparêze. Bawerên anglîkaniyê mîna katolîk û ortadoksan xwe berdewamên [[Hewarî]]yan di hesibênin. Bo wan ciyawaziyan anglîkanî li derveyî protestaniyê hatiye nûsazkirin û mirov karê mîna Dêrek Rojavayî binav bike.