Elsas: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Luckas-bot (gotûbêj | beşdarî)
B r2.7.1) (robot serzêde kirin: be:Эльзас
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B îy → iy
Rêz 43:
 
== Dîrok ==
Paş ko ew axên îroj Elsas li ser demeka dirêj dest [[kelt]]an de man re, di 58 [[b.z]] de heta 406an de [[Împaretoriya Romayê]] li ser serwerî ajot. Di wê demê de xelkên ko, wek kelt û [[germen]]an, li Elsasê dijîyanî asîmîle bûn û romanî bûn. Di bin serwerîyaserweriya Romayê de Elsas siftê di navçeya Germanya Jor (bi latînî: ''Germanium Superior'') de bû. Pê re ew teva navçeya ''Belgica'', pê re jî teva ''Maxima Sequanorum'' bû.
 
Ji pê ew ji destên Romayê de der ket re ew keta bin destên [[alemann]]an. [[Frank]]an di sala 496an de ew dera dagir kirin û dawîyadawiya serwerîyaserweriya alemannan dan. Di wê demê de Elsas ji hêla almanan de wek ''ali-saz'' (''Şûna biyanî'') dihat nav kirin.
 
Ew di sala 870an de keta destên Împeratoriya Frankî ya Rojava yê ko pê re wek [[Împaretoriya Romaya Pîroz]].
 
Ew di [[sedsala 16an]] de kete bin destên Fransayê. Di 1871an de pê [[Peymana Frankfurtê]] re Fransayê ew ji Împaretoriya almanî re ber da. Ew wek ''Herêma Elsas-Lorraine'' teva Almanyayê bûbû, lê yekî ko dixwestî dikarî niştewarîyaniştewariya Fransayê tercîh bikirîyabikiriya.
 
Ji pê [[Şerê cîhanî yê yekemîn]] re, di sala 1918an de Elsas dîsa bû herêmeka Fransayê. Herçiqas gelek alman jî li wir dijîyandijiyan zimanê wê derêyî fermî fransî bû. Almanên ko di sala 1871an de koça wê derê kirinî şunda vedigeriyane Almanyayê.
 
Dema [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] de di [[1940]]an de Almanyayê nazî Elsas dagir kir. Bi xelasbûna şerê re Almanya ji wir vekişî û ew şunda bi destên Fransayê ket.
Rêz 57:
Di 1973an de heêma Elsasê hat saz kirin. Li wir îroj jî gelek alman dijîn jî bo zimanê almanî li wir nê hîn kirin ew bi gelemperî tê bîr kirin. Li wir diyalekteke almanî ya bi navê [[elsässerdeutsch]] tê axaftin.
 
Navenda Elsasê [[Strasbourg]], navenda parlementoya [[YekitîyaYekitiya Ewropa]]yê ye.
[[Wêne:Alsace topo.png|220px|thumb|Nexşeya Elsasê]]
 
== Weblinks ==
* [http://www.friehjohr.olcalsace.org/ „E Friehjohr fer unseri Sproch - “] Bo azadîyaazadiya duzimanîyêduzimaniyê Elsasê
 
{{Herêmên Fransayê}}