Endulus (dewlet): Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine |
B Bot: Otomatîk nivîs guherandin: (-îy(a|an|ê|ên) +iy\1 ) |
||
Rêz 1:
[[Image:Taifas.gif|thumb|right|300px|
'''Endulus''' ({{ar| الأندلس }} ''el-Endulus'') navê dewletê ku li girava [[nîvgirava Îber|Îberî]] ji
Di [[711]]an de [[ereb]] û [[berberî]]yan ji [[Fas]]a îroj de ser [[tengava Cîbraltar]] re êrîşa keyaniya [[Vîzîgot]]an a di wê demê de nêvxwe de ceng kirin. Di serdariya [[Tarîq îbn Zîyad]] de artêşeke ji 500 mirovan de pêk dihatî keyî vîzîgotan bin xist.
Tarîq di salên pêş de bi [[Mûsa bin Nûsayr]], parêzgerê Afrîkaya bakur, ve tev jî dewama dagir kirina [[nîvgirava Îber]]î kir. Di [[714]]an de lawê Mûsa bin Nûsayr Ebdulezîz bû parêzgerî Endulus û [[Sevilla]] jî bû paytexta dewlet e. [[Ebdulezîz Egilona]], jina
Di [[716]]an de [[Eyyub (endulus)|Eyyub]] bû paşwerî Ebdulezîz û [[Kordoba]] kira paytexta Endulusê. Di 718an de Endulusiyan li nîvgiravê derva hin xakên li bakur rojavaya êdî bi tunî serwerî dajot.
Rêz 11:
Dema [[xelîfe]] [[Sahm]] de, di 720an de çiyayên [[Pîrenê]] derbaz kirin û berê çerxa [[Narbonne]] û [[Toulouse]] kir. Lê bi peymaneke navbera dûkê [[Frank]]an ê Eudo re peyman kir şunda vegerî bû.
732an de bi
Lê di 735an de artêşa misilmanan di serdariya Ûkbe de şunda derketa sefereke ser Fransayê der xistin. Di wê seferê de wî bajarên [[Arles]], [[Avignon]], [[Lyon]] dagîr kirin. Lê Karl Martell nêzik şunda misilmanan dehifandina nîvgirava Îberî. Derve bajarê [[Narbonne]] tenê dest misilmanan de ma.
Parêzgerên Endulusê demên pêşin xwe wek [[emîr]]î [[xelîfe]]yên [[Umeye]]yên [[Şam]]ê diditîn.Lê kênge di 755an de kargera Umeyayan ji
763 de
Di 785an de [[frank]]an [[Girona]], dagîr kirin. Di wan deman de frankan û misilmana ser Pîrenê re êrîşa hev dikirin. Misilmanan di 795an de Narbonne dagîr kirin, lê di 801an de frankan Barselona, 811an de jî [[Tortosa]] dagîr kirin.
Rêz 25:
Di dema xelîfe [[Ebî Emîr el-Mensûr]] de, generalekî Hişham II bû, Endulus şunda demake xweya baş dît û wî di 985an de Barselona şunda hundura dewletê kir. Kênge El-Mensûr mir Xelifetî keta cengeke hundur û dewlet bû 12 paran û ew dema wek keyaniya Taifa tê zanîn.
Di 1085an de "El Murabitan" ji Afrîkayê de hatin û kargerî dest xwe xistin. Lê di sedsala 12'an de kargerî derbaza [[Mûwahhîdan]] bû. Di 1212an de ''Cenga Las Navas de Tolosa'' de
[[Category:Endulus]]
| |||