Teoriya peresanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

== TeorîyaTeoriya Peresanê ==

[[Fîlozof|Fîlozofên]] Îyonyayî hê di salê B.Z 6ê de behsa vî tiştî kiribûn.[[Thales]] bawer dikir ku mirov jî wekî hemû tiştan ji avê hatîye. Anaximander jî hin eşkeretir digot,"eslê me ji deryayê tê û em ji peresana hin cure masîyanmasiyan gihêştin".

[[Arîstoteles]] hin xuyatir rastîyarastiya peresanê bilêv anî.Ev di got "Organîzma ji formên hêsan ber bi formên têkel pêşketin e " û "Lebatên giyaneweran li gor pêwîstî û bi karanînê pêşketine".

Lê raveya herî berfireh ya Darwînê bû.Piştî Darwînê jî di 160 salên dawîn de sedan zanistvan bi dehhezaran vedîtin,palpişt,keşîf û bermayîyênbermayiyên fosîlan û bi alîkarî û hêza hûrlênêrîna teknolojîyateknolojiya nû teorîyateoriya Darwîn ya peresanê bi dehan caran ber bi zagon bûnê re nêzîk bû.

Zanistvanên demê me dîyar dikin ku "dozîneya peresenê girêdayî seleksîyona sirûştî û daherizîna genetîkê ye ger hûn bawerîyabaweriya xwe pê persenê neynin nikarin hin taybetmendîyêntaybetmendiyên kur ya vê mijarê jî têbigehêjin."

"Hemû organîzma ji yek çavkanîyêçavkaniyê hatine û piştre cureyên din di nava milyonan sal de derketine holê. Di di hêla bîyolojîk de cureya herî nêz ya ji bo mirovan şempaze ne."

"Pêşxistina û fam kirina mijara peresanê wê feyde ji çareserkirina gelek nexweşîyannexweşiyan û bersivdana gelek pirsan jî bîne."

"Ev ji alîyêaliyê kesên ku bawerîyabaweriya wan bi afirandinê heye ve tê rexne kirin.Cihê afirandinê û sêwirana aqilbend di zanistê de nîne.Her wiha divê siyasetvan têvî vî mijarê nebin.Ev mijarake zanistîyê.

"Peresan bi fosîlan bi fîzyolojî,anatomî û bîyolojîyêbîyolojiyê û hezaran palpiştên zanistî li ber çavê me ye.

"Zanist û teknolojî her roj pêş dikeve lê teorîyateoriya peresanê paş nakeve berovajî xurtir dibe."

Di salên dawî de bi veditîna fosîlên nû rastîyarastiya peresenê derdikeve holê.Herî dawî li Efrîqayê dû fosîlên mirovan ku ji serdemên cuda mane bi avayekî eşkere ferqa ku bi peresanê derketîye holê nîşan dide.

== TeorîyaTeoriya peresanê ne dijî Xwedê ye ==

Oldar piranî ji hêla xwe zanistî zêdetir bi hêla peresanê ya bi olê re mijul in.Oldar bi giştî vê yekê dijî pirtûkên pîroz dibînin.Pirtûkên pîroz hema ji wek tê dîtin şîrove dikin û li şuna ku kurahîyakurahiya pirtûkên pîroz binêrin bi avayekî çîrokî gellek tiştan şîrove dikin.Êdî angaştên xwe de ewqas bi israrin ku ji xeynî

Lê tu carî têkîlîyatêkîliya peresan û materyalîzmê li gor angaşta wan nebûye.Xulqparêz bi qastî peyvên îdolojîk,tirsnak wek komînîzm,materyalîzm,faşizîm,ateîzim, kapîtalîm û gelekên din bikartînin ku bi vê avahî mijara peresanê bi îdolojîyanîdolojiyan re girêbidin da ku bi avahî hêsanti pûç derxînin.

Zagonek wisa tuneye ku komunîst,çepperest an jî faşîstek nikare bawerîyabaweriya xwe bi Xwedê bîne an jî kapîtalîstek neçare bawerîyabaweriya peresanê bike.Ev hemû têgîn,têgînên demî û berjewnedîyîyênberjewnedîyiyên teng in.

Ji nişka ve afirandin çiqas guncawe hêza Xwedê û riya mantiqê.Peresan ne nîşana hêza Xwedê ye.Ma gelo Xwedê dervey mantiqa mirovatîyêmirovatiyê ya hemû serdeman heta dawîyêdawiyê Cîhanê tiştetî dike!?Bawerîye her kesî hebe ku Xwedê wekî afiandina nişkave tiştekî hêsan pêk nayîne.

Rastî:Di zanistê de teroî wek di matemetîk an jî mantiqê nayên îspat kirin.Peyva "îspatê" ji alîyêaliyê gel ve şaş tê fam kirin.Di tu qadê zanistê de wek matemetîkê an jî mantiqê % 100 îspat kirin nîne.Di zanistê de têgînek,rêmanek wisa nîne.

Rastî:Li cîhanê êdî gellek oldar vê rastîyêrastiyê dipejirînin.Pirtûkên pîroz rastû û têgiştina vê demê hatine nivîsandin.Hin çîrokên di nava pirtûkên pîroz de,çîrok û vegotinên giştî ne û divê li gor roja me were nirxandin"Ji nişka ve afirandin çiqas guncawe hêza Xwedê û riya mantiqê.Peresan ne nîşana hêza Xwedê ye.Ma gelo Xwedê dervey mantiqa mirovatîyêmirovatiyê ya hemû serdeman heta dawîyêdawiyê Cîhanê tiştetî dike!?

-Angaşt:"Peresan dijî xaladuduyê ya zagona Termodînamîk e.Ji kaosê,pergal çênabe.Entropî her zêde dibe û enerjî ber bi valahîyêvalahiyê belav dibe.Divê bo pêk hatina peresanê hêzeke berovajî entropîyêentropiyê pêwîtse.Ji ber vê yekê peresan pêk naye,encax Xwedê hêzekî berovajî entropîye dikare pêk bîne."

Rastî:Xala duduyê ya zagona Termodînamîk bo sîstemên girtî(dadayî) ye.Organîzma di sîstemên vekirî de danûstandina enerjîyêenerjiyê dikin.Di hawirê de enerjîyaenerjiya bêdawî heye.Xulqparêz(afirînparêz) dibêjin enerjî di fezayê de belav dibe.Jixwe li gor peresanê jî bi bikaranîna enerjîyaenerjiya li ezmanê jiyan pêk hatîye.Darek bi saya enerjîyaenerjiya ku rojê diger û bi çêkirina fotosentezê mezin dibe.Ango çavkanîyaçavkaniya enerjîyêenerjiyê eşkereye.Di dema mirina zindîyekê "zêdeka entropîyêentropiyê "pêk tê û hemû enerjîyaenerjiya wî "bo ji nû ve bikaranînê" vedigere

-Angaşt:"Asta kêm ya gaza Helyûmê di atmosferê de nîşan ciwan(genc) bûna Cîhanê ye.Ger Cîhan 4,6 salî bûya divîyadiviya bû ku zêdetir gaza helyûmê bûya"

Rastî:Peresan ne tiştekî ku di nava katjimêrek,roje,mehek an jî salan de pêk tê bo dîtina peresanên mezin milyonan sal hewceye.Bîyolog gelek caran çavderîyaçavderiya peresanê kirine.Di mîkrobîyolojî de nîşana vêê yekê her roj tê dîtin.BakterîyênBakteriyên ku li dijî antîbîyoktîkan hêz qezenc û xwe diguherin dikin an jî bihokên ku li dijî DDTyê tirûş bidestdixin û xwe diguherin hin mînakên vê yekê ne.

Rastî:Şaneyeke xwedî faalîyetên jiyanî nehatîye çêkirin di hawirê labaratuaran de lê pêkhatên bingehîn yê giyaneweran aminoasît,nukleik asît,şekiran û gelek molekulên organîk bi avayekî sunî hatine çêkirin.Kêşe niha eve ku di labaraturan de bi teknolojîyateknolojiya îro şertên berîyaberiya 4,6 mîlyar salan naye pêk anîn û 4 mîlyar sal jî ne mimkune ku were sekinîn.Her wiha li benda mayîna pêkhatina şaneyek xwebixwe di nava lûlikên ezmûnê de hinek saxikî ye.

-Angaşt:"Jiyan xwe bixxwe di nava 4 mîlyar salan de nabe ku pêk were.Li noronekê binêrin çeşîddarîyaçeşîddariya reksîyonên biyokîmyasal binêrin ma çawa ewqas sîstem xwe bi xwe çêdibe?"

Rastî:Di pêşketina peresanê de her tim zanyarî û avahîyaavahiya stabîl bi navberîyanavberiya seleksîyona sirûştî di zindîyênzindiyên din de jî hatîye bikaranîn.Binêrin laşê me, hin teybetmendîyênteybetmendiyên di him ya masîyan,bakterîyênbakteriyên îlkel(hoveber) him jî ya marîjokan ser me heye.Di peresanê de her tişt qedeme qedeme pêk hatîye.Berê amîno asît,piştre proteînên thermal,piştre proteinoid,piştre amino asitên ATP,piştre proteînên kompleks û senteza proteînan,piştre şaneyên prototîp û di nava mîlyonan sal de bi bi ceribandin û şelipînê şaneyên stabîl pêk hatine.

Rastî:Di salên dawî de bi veditîna fosîlên nû rastîyarastiya peresenê derdikeve holê.Herî dawî li Efrîqayê dû fosîlên mirovan ku ji serdemên cuda mane bi avayekî eşkere ferqa ku bi peresanê derketîye holê nîşan dide.

-Angaşt:"Fosîl ji dema Kambrîan de ji nişka ve zêdebûne û organîzmayên pirrşane ji nişka ve zêde bûne.Lê berîyaberiya dema Kambrîna tu şop nîne."

Rastî:"Mîkrofosîlên herî pêşîn aîdê ya berîyaberiya 3,6 mîlyar salên berê.Fosîla herî kevn ya fosîlên pirrşane jî ya berîyaberiya 700 mîlyan salanin.Ango ev mawe berîyaberiya 80 milyon sal berê ya dema Kambrîn e.Ger bi çavekî zanyarî neye lênêrîn mirov dikare bi hezaran pirsên tewş û dervey zanist bipirse.

Her wiha xaleke girîng jî ewe ku bi dehan angaştên bi rengî kesên (wekî li Tirkîye Harûn Yahya û koma wî/hin Xulqparêzên(afirînparêz) li emerîka) ne xwedîyêxwediyê ev daneheva zanyarî û perewerdeyê ne ku angaştên wisa bilêv bikin.

Darwîn bi delfetên sedsala 19'emîn bergehek nû di warê zanistê de "afirand".Êdî bi teknolojîyateknolojiya dema me binyata DNA yê bi temamî tê çareser(deşîfre) kirin.Di demekî wisa de mirov pêşarojê bifikire dê rojên tengav li benda dijberên peresanê de ne.

Orrorin tugenensis: BerîyaBeriya 6 mîlyon sal

Ardipithecus ramidus: BerîyaBeriya 4.4mîlyon sal

Australopithecus anamensis: BerîyaBeriya 4.2-3.9 mîlyon sal

Australopithecus afarensis: BerîyaBeriya 3.6-2.9 mîlyon sal

Kenyanthropus platyops: BerîyaBeriya 3.5-3.3 mîlyon sal

Australopithecus africanus: BerîyaBeriya 3-2 mîlyon sal

Australopithecus aethiopicus: BerîyaBeriya 2.7-2.3 mîlyon sal

Australopithecus garhi: BerîyaBeriya 2.5 mîlyon sal

Australopithecus boisei: BerîyaBeriya 2.3-1.4 mîlyon sal

Homo habilis: BerîyaBeriya 2.3-1.6 mîlyon sal

Homo erectus: BerîyaBeriya 1.8-0.3 mîlyon sal

Australopithecus robustus: BerîyaBeriya 1.8-1.5 mîlyon sal

Homo heidelbergensis: BerîyaBeriya 600-100 hezar sal

Homo neanderthalensis: BerîyaBeriya 250-30 hezar sal

== ÇavkanîyaÇavkaniya Gotarê ==

*[http://www.felsefevan.com/index.php?option=pek_content&task=view&id=979&Itemid=46 Pazdeh (15) Delîlên TeorîyaTeoriya Darwîn]