Sefera xaçperestan a yekem: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
WîkîBot (gotûbêj | beşdarî)
B Bot: Otomatîk nivîs guherandin: (-îy(a|an|ê|ên) +iy\1 )
Rêz 6:
[[Qûdis]] û [[Felestin]] pê [[împaratoriya Roma]] bû du paran re heta [[637]]an de kete dest [[Ereb]]an, di destên Bîzansê de bû. Pê ku di sala 637'an Ereban ket re, di [[sedsala 11'an]] de êdî Xristîyanan bo şunda dest xwe xistinê wê de re li fersenda digeriyan.
 
Di wê demê de bajar û xakên Bîzansên li [[Anatoliya]], ji pê binketina di [[Cenga Malazgirtê]]yê di [[1071]]an re yek bi yek bi destên [[Selçuk]]an diketin. Ji bo artêşa Bîzans êdî gelek lawaz bûbû û ji hêz de ketîbû, împaratorê Bîzansê [[Alexios I]] Komnenos ji dewletên Ewropayê, li hemberî Selçukan alîkarî dixwest. Selçukan wê demê de Anatoliya, [[Antiochia]] û Qûdis dest xwe xistibûn. Bîzansan jî ser van binketinan re, ji bo alikarîyênalikariyên wan bixwazin propogandaya xakên pîroz û qala zehmet kişandina xiristiyanên wan deveran dikirin. Dîsa bi armanca vê împaratorê Bîzansê [[Alexios I]] Komnenos bo yekkirina mezhebên Roma-[[Katolîk]] û [[Ortodoks]] pêşniyaz da.
 
Di wan deman de 18-[[28'ê sermawezê]] [[1095]] li bajarê [[Clermont]] ji bo yekkirina wan du mezheban civînek di serokîyêserokiyê [[Papa]] [[Urban II]] de bû. Di wê civînê de gelek welatan de gelek [[Kardînal]] û [[Bîşop]] hatîbûn Clermontê. Di dawîyadawiya civînê de [[Papa]] axaftinake di dîrok de gelek mihîm û navdarê ku wek ''Deus lo vult!'' (Xwedê wê daxwaze) tê navkirin kir. Di wê axaftinê de [[Papa]] qala zehmetîyênzehmetiyên xiristîyanên xakên Pîroz û lazimiya dest xwe xisitna wan deveran kir. Êdî bi slogana ''Deus lo vult!''(''Xwedê wê daxwaze'') propagandayake ji bo seferake pîroz li hemû ewropayê dest pê kir.
 
== Sefer ==
Rêz 16:
Ji pê re artêşake dina vê gavê hîn organîze û hîn mezinê bi bingehî ji [[Fransî]]yan pêk dihatî ji Ewropayê birê ket. Leşker û [[Şovalye]]yên gelek welatên Ewropayê de dihatinî di meheya adarê [[1097]]an de li [[Konstantinopolis]]ê gêhiştine hev. Mezinahiya wê artêşa texmînî nêzî 50.000-6000 esker bû.
 
Artêşa Xaçperestan derbaza [[Anatoliya]]yê bû û di [[19'ê pûşperê]] [[1097]]an de siftê bajarê [[Nicea]] ji [[selçuk]]an stand. Di [[1'ê tîrmehê]] de jî Selçuqên di serdariyê [[Kiliç Arslan I]] de li nêzî [[Eskişehir]]ê îroj bin xistin. Paş van serfirazîyanserfiraziyan re Xaçperestan Anatoliya serbiser bi hêsanî derbaz kirin û gêhiştine Kurdîstanê. Wan di [[1098]]an de Edessaya(îroj [[Riha]]) dagir kir û li wir [[Dewletên Xaçiya]]yê herî pêşinê bi navê [[MîrîyaMîriya Edessa]] tê zanîn saz kirin. Xaçiya pê re bajarên dinên [[Mezopotomya]] û Kurdîstanê dagir kirin û berê xwe dane ser Antoichia(îroj [[Antakya]])yê. Wan Enteqya pê rapêçaneka heft mehan re di pûşperê [[1098]]an de dest xwe xistin û niştiyên wir bi tunî kuştin. Wan li wir dewleta xaçperestanê duyem [[Mîriya Edessa]] saz kirin.
 
Ji pê Antoichia re jî bi armancê dest xwe xistinê [[Qûdis]]ê dewama meşînê xwe kirin. Ew bajara nêzî saleke ku ji [[1098]]an virve di destên [[Fatimî]]yan de bû. Di [[13'ê pûşperê]] sala 1099'an de Xristiyan bi artêşake nêzî 14.000 leşker de pêkdihatî dorpêç kirin. Ji ber ku sûrên bajaêr saxlem bûn û FatimîyanFatimiyan bajar bi serfirazî diparastin ceribandinên pêşin Xaçpêrest bêserfiraz dibûn. Lê bi dirêjbûna rapêçanê re di dawiyê de, pê rapêçanê 5 heftan re wan Qûdis dest xwe xistin. Pê Xaçperestan Fatimî li Qûdisê bêhtir li derên din jî, bi tunî bin xistin re, [[Gottfried von Bouillon]] xwe wek keyê [[Keyatiya Orşelîm]] û dewleta Xaçiyayê Orşelîmê da zanîn. Wan ji pê sefer xelas bû re di [[1109]]an dewletake dina bi navê [[MirîyaMiriya Triopoli|Mîrîtya Treblûsê]] saz kirin.