Împeratoriya Bîzansê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

[[Wêne:Shepherd-byzanz_1000-enhanced_1-1900x1500.jpg|thumb|Bîzans û Ewropa di 1000an1000'î de]]

Di destpêkên [[sedsala 7'an]] de [[Avar]] û [[Bulgar]]an [[Balkan]], [[Sasanî]]yan jî [[Misir]], [[Felestîn]], [[Ermenîstan]] dest xwe xistin. Lê Împerator [[Herakleios]] ew dernan heta [[627]]'an bi piranî şunda dest xwe xistin. Wê demê şunda Sasanî êdî hat dagirtin jî wê carê êrîşên [[Ereb]]an û [[Misilman]]an dest pê kir. Di [[20'ê gelawêjê]] [[636]]'an di [[Cenga Yermûk]] de [[Xelîfe]] Ûmer Bîzans bin xist. Pê re [[Misir]], [[Suriye]], [[Felestîn]] bi destên xelîfan ji Bîzans hat standin. Êrîşên misilmanan de bîzans gelek xakên Anatolî û Mezopotamya winda kir. Di [[698]]'an bi [[Kartaca]] re Maxrîb bi tunî ji dest der ket. [[Konstantinopolis]], ji bo [[Hadîs]](Hadîs-î Şerîf) û mizgînîya [[Mihemed]] pexamber, sê caran di [[626]], [[674]]–[[678]] û [[717]]–[[718]]'an de hat dorpêç kirin. Gorî hin kesan mirina [[Herakleios]] şunda [[Împeratoriya Romaya Rojhelat]] êdî dibe Împeratoriya Bîzans. Ber mirîna xwe [[Herakleios]] şuna [[Latînî]] yewnanî kira zimanê fermî. Navê împeratoranê bi Latînî ''Augustus'', bi yewnanî ''Basileus'' re guhert.

Di dawîya [[sedsala 7'an]] de li rojhelat êrîşên misilmanan, li rojava jî êrîşên [[Slav]] û [[Balkan]]an dewam kir. [[Konstans II]] di navbera [[661]]–[[668]]'an de paytext bira [[Syrakus]], lê paş ew mir şunda paytext şunda hat anîne [[Konstantinopolis]] e.

Di [[866]] bi [[Basileios I|Basileios]] re text derbaza xanedanê [[Makedonî]] bû. Ew dema xanedenê [[Makedonî]] de, wek [[Ronesens]]a Makedonî tê zanîn, xakên Anatolîyê şunda hatin hel girtin. Bin îmoratarîya [[Nikephoros II]] Girava [[Kreta]] hat şunda dest xwe xistin.. Dema [[Johannes I]] de [[Sûrî]] û [[Felestîn]] şunda hat dagirkirin. Di dest xanedanê Makedonîyan de împoratorîyêîmperatorîyê di [[sedsala 10'an]] û destpêkên [[sedsala 11'an]] de dema xweya herî rind dît. Paş di [[987]]an de xwenga împeratorê [[Basileios]] bi [[Çar]]ê Rûsya [[Wladimir I]] re zewicîya şunda Rûsan nêzî bi tunî derbaza Xiristîyaniya [[Ortodoks]] bûn. [[Dêr]]a Rusya hat girêdana Dêra Konstantinopolis bû. [[Basileos II]] paş şerên bi salan Împoratorîya [[Bulgar]]an dagir kir. Di [[1018]]'an de BulgarîstanBulgaristan û [[TunaDuna]] ket bin destên [[Bizans]]

Dûv di [[1071]]'an de îmaratorîmperator [[Romanos IV]] [[Cenga Malazgîrt]] hembera siltanê [[SelçukanSelçûqî|Selçûqan]] [[Alp Arslan]] bin ket û dîl bû re [[Anatolî]] 10 salan de bi piranî ji dest Bizans de derbaza [[Selçukan]]Selçûqan bû. Di [[1075]]'an de Dewletadewleta SelçukanSelçûqiyan bi paytexta Nicea(Îznîk) hat saz kirin.