Salnameya koçî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
'''Salnameya koçî''' an jî '''salnameya hîcrî''', salnameyeke demê ye. Ji bo bi gelemperî gorî hîve tê hejmertin [[salnameya hîvîheyvê]] jî tê navkirin. Ew bi [[hîcret]]kirinakoçkirina [[Mihemed]] pêxember a ji [[Meke]]yê bo [[Medîne]]yê dest pê dike. Mihemed pêxember ji bo [[hîcret]]koç bike 27'ê [[sefer]]ê de ji Mekeyê de derket, di [[20'ê rezberê]] de gehîşte [[Quba]] û [[24'ê rezberê]] [[622]]an de jî, hîcrî 12 [[Rebî el-ewel]] de, gehîşte [[Medîne]]yê.
 
==Du cureyên hejmertina demê li gorî salnameya hicrîkoçî==
 
1. Salnameya roja ku Mihemed pêxember hatî Qubayê, [[20'ê rezber]]a [[622]]'an, wek destpêk tê dibîne û gorî tevgerê dinêyê dor roj re tê hejmertin û wek ''salnameya hicrî ya şemsî'' tê nav kirin.
 
2. Dema [[xelîfe]] [[Hz. Omer]] de ji bo di salnameyan de tevlîhevî ra kin sala Mihemed pêxember hicret kirî, sala salnameya hicrîkoçî ya yekem hat helgirtin. Roja sal dest pê dike jî 1'ê muherema wê salê, gorî [[salnameya gregorî]] (miladî) de [[16'ê tîrmeh]]a [[622]]'an, hat pejirandin. Hejmeriya salên wê gorî tevgera [[hîvheyv]]eyêê dor dinê re tê hejmartin. Kengê hîv dor dinê re 12 caran çerx dibe sala hicrî jî temam dibe.
 
===Navên mehan li salnameya hicrîkoçî, bi zimanê erebî===
Ew salname wek salnameya hicrîkoçî tê zanîn û ji van 12 mehan pêk tê:
 
*[[Muherem]], ({{ar| محرم}}, ''Muharram'')
Rêz 23:
*[[Zûl Hice]], ({{ar| ذو الحجة}}, ''Dhu l-hijjah'')
 
Gorî salnameya hicrîkoçî sal 1'ê muheremê de dest pê dike. Lê ji bo salnameya hicrîkoçî gorî salnameyê roj nêzî 10 rojan hindik dajo, navbera wê û salnameya gregorî sal bi sal ciyawazî dibe. Ji bo wê sedeme meha [[remezan]] gorî salnameya gregorî her sal gorî salê pêşanî nêzî 10 rojan peş de dest pê dike. Li wê salê her meha kengê hîvik tê dîtin dest pê dike. Mehak 29 rojan an jî 30 rojan pêk tê. Sal bi tunî ji 354 an jî 355 rojan pêk tê.
 
Îroj li welatên misilmanan bi piranî salnameya gregorî tê bikaranîn. Lê ji bo meh û rojên pîroz, wek Remezan, [[cejna Boraqê]], gorî salnameya hicrî dest pê dikin dîsa jî tê peyçûn kirin. Meha [[remezan]], [[hec]] di meha [[Zûl Hice]] de, [[cejna Boraqê]] di 10'ê ye Zûl Hice de gorî salnameya hicrî tê diyarkirin.
Rêz 29:
10 rojên pêşinên di muherem de gorî [[Şî]]yan ji bo şehîdbûna sehebe Huseyîn, nevîke Mihemed pêxember, pîroz tê dîtîn. Ew [[roja Aşûre]]ye jî.
 
=== Navên rojên hefteyê li gorî salnameya hicrîkoçî, bi zimanê erebî ===
 
Rojên hefteyê bi hejmeran tê diyarkirin. Roja yekem [[duşem]] e û wiha ne:
Rêz 41:
*[[Yekşem]]: ''yewm es-sebt'' ({{ar| يوم السَّبْت}}, ''Yawn as-sabt'', Roja Heftem)
 
== Salnameyên gregorî û hicrîkoçî ==
 
Ji bo navbera salnameyên hicrîkoçî û gregorî de cudahî he ye wergerandina hev nahêsan e. Mirov ewna bi formuleke wiha wergerîne hev:
 
<math>G \approx H \cdot \frac{32}{33} + 622</math>
Rêz 51:
G ''(sala gregorî)'', H ''(sala hicrî)''
 
Sala gregorî [[2006]], sala [[1427]]'an a salnameya hicrîkoçî ye. Salvegara salnameya hicrikoçî [[19'ê rêbandan]]a [[2007]]'an e. [[1428]] kengê roj dera ava dest pê dike.
 
{{Mehên Hicrî}}
 
== Giredanên Web ==
* [http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergara Hicrîkoçî û Mîladîzayinî]
 
[[Kategorî:Salname]]