Kakût: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
B revert
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
[[Image:Flag_of_Turkey.svg]]
Di '''kakutê mirovan''' de 206 parçe [[hestî]] hene. Şikle wan 206 hestiyan ji hev û din cuda ne. Li gorî fonksiyona xwe, her hestiyek şiklek girtiye. Skelet ji [[ser]]î, [[maripişt]], [[sîng]], [[qor]] û [[pîlan]] pêk hatiye.
 
[[Image:Kakut.PNG|left|kakut]]
Di serî de tenê 20 hestî hene. 8 hestiyên serî mejî diparêzin. 12 hestiyên serî jî hestiyê rû û devê mirovan pek tîne. Di navbera hestiyê çena jorîn û çena jêrîn de livoka hestiyê çenê heye. Mirov dikare bi wan herdu hestiyan, bi alîkariya masûlkan tiştan bicu û deve xwe bilivîne. Sînga mirovan ji maripişta sîng, parxan û ji hestiyê sîngê pêk tê. 12 parxanên mirovan hene. Wezîfa parxanan parastina dil u pişikê ye. Parxanên ku dighîjin hestiyê sîng, hîn nerm in u ji kirtikê ye.
 
Maripişta mirovan ji 24 parçeyê hestiyan pêk hatiye. 7 ji wan li ber maripişta stu, 12 li maripişta sîngê, 5 li maripişta navpişte, 5 li maripişta rûniştekê û 3-5 maripişta boçike hatine avakirin. Wezifa maripiste ji aliki ew e, ku mirova tik bigre, ji aliye din ji mejuye maripiste bipareze. Ger ku mejuye maripiste biske, dibe ku mirov sil (felc) bibe u nekare qoren xwe bileqine. Ji ber ku ew hestiye maripiste bi hevra bi alikariya bendan, temar u deziyan hatine giredan u mirov dikare xwe bilivine u xwe li ser aliye deste raste, li ser aliye deste cepe xarbike u histuye xwe bicerixine. Ew livinana bi alikariya masulkan u livokan ten cekirin.
 
Di hindure maripiste da mejuye maripiste cih digre. Ew ji meju destpedike u te heta dora hestiye maripista nivpiste ya duwemin.
 
Ji mejuye maripiste birik derdikevin u dicin bedena mirovan. Ew birikana emir ji meju digrin u dibin masulkan u organan. Ji ber wi emri masulke dikarin fonksiyonen xwe binin cih. Hengil ji bo tik mayina mirovan gelek girin e. Hestiye hengile, [[rûviya zirav]] (bimbar), [[rûviya stûr]] (sincaq) u wan organen ku di zike mirovan da hene, dipareze u wan dui sune da dihele. Ji aliye din da ji hengil, ji bo revacuna mirovan gelek giring e. Cava te zanin, kulimeka mirovan di navbere hestiye hengile u hestiye qora jorin da cih digre. Hestiye hengil bi temar, band u deziyan bi hestiye qora jorin u bi maripiste ra hatiye giredan.
 
Pile mirovan ji hestiye pile jorin, hestiyen pile jerin u ji dest pekte. Ew bi livoka pil (navbera girika pil u hestiye berike) bi hestiye beroke ra, bi alikariya deziya hev u din va hatine giredan. Ji we livoke ra dibejin livoka gilor, ji ber ku mirov dikare we livoke li her ali da bicerixine. Pile jorin bi livoka eniske, bi bask ra (pile jerin) hatiye giredan. Bask ji du hestiyan pekte: Hestiye baske palind (Zende stur) u hestiye baske zirav (Zende zirav). Bask bi livoka zendike bi dest ra hatiye giredan.
 
Zendik ji 8 hestiye picuk pekte. Ew hestiyana, bi deziyan bi hev va hatine giredan. Dawiya zendik, 5 hestiyen dest ten. Ew hestiyana, bi livoka, masulkan u deziyan bi hestiye tiliyan va hatine giredan. Her tiliyek mirovan bi 3 hestiyan pek te. Ji wan ra dibejin xaxik. Ew bi livokan u deziyan bi hev va hatine giredan.
 
Qore mirovan weki pil u destan hatine cekirin. Hestiye qora jorin, bi livoka kulemeke bi hengile ra hatiye giredan. Bi livoka juni ji bi binqore ra (cipike) hatiye giredan. Livoka juni ra hin helan qomik ji te gotin. Li ser livoka juni hestiye qomike (sercok) heye.
 
Binqor ji du hestiyan pekte. Wan ra, hestiye binqora qalind u hestiye binqora zirav te gotin. Ew hestiyana bi livoka ling ra hatine giredan. Di livoka ling da ji, weki livoka desta (zendik) 8 hesti hene. Ew ji bi hevra hatine giredan. Hestiye mezin, hestiye paniye ye.
 
Du livoka lingan 5 hestiye ling ten. Ew hestiyana bi livoka bi hestiye becikan ra hatine giredan. her pecike mirovan ji 3 hestiya pek te. Ji wan ra dibejin xaxike lingan. Ew ji bi hevra, bi livokan u deziyan hatine giredan.
 
Gireya hestiye seri suna kirtikan e. Di sere zarokan da, li salen jiyanen pesin, hindik hesti hene. Ji ber ku mejuye zarokan he nu mezin dibe. Eger seri bi temami ji hesti be, meju nikare mezinbe, ji ber ku suna mezinbune tune. Ji ber ve yeke ji, navbera hestiye seri bi kirtike te girtin. Ji ve ra sille an ji nermik te gotin. Kengi zarok mezin bun, ketin sal 2'yan, ew kirtikana hedi hedi dibin hesti. Temami ses sune usa di sere mirovan da hen. Kirtika mezin, di nav hestiye seri da, li ale pesiye seri da ye (bi zimane latini: Fontanela).
{{abm}}
 
[[ca:Esquelet]]
[[da:Skelet]]
[[de:Skelett]]
[[en:Skeleton]]
[[eo:Skeleta sistemo]]
[[es:Esqueleto]]
[[et:Skelett]]
[[fr:Squelette]]
[[is:Beinagrind]]
[[it:Scheletro (anatomia)]]
[[nl:Skelet]]
[[sv:Skelett]]