Herêma Kurdistanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Rêz 33:
Şerê cihanê yê duyemin, di wê demê de bandûra wê li Îraqê jî heya. Wê pevçûnên di nav îraqê de ne sekin in. Di wê navberê de Îrail hate avakirin û Bertekên Araban hatina nîşandin. Ji bo ku wan berteke bide sekinandin, dîsa kurd dibina kurban. Wê piştre ne bi gelekî re bi navbeynkarîya Amarika û Ingiliztanê re wê di sale 1958an de wê "Paxta baxdadê" wê were mohrkirin. Ev paxt, piştî vakirina komara kurd ya Mihabadê û xûrîxandina wê re tê mohrkirin. Armanca wê Parxtê yê jî ew bû, ku wê rewşa ku ji bo kurdan hatîya afirandin ji holê rakê. Tirkî jî, Îran jî, û yekîtîya araban jî di wê paxtê de cih digirê. Di wê paxtê de, Kurd ji her aliyê ve tûna hatina hasibandin. Piştre di Îraqê nû ya piştî paxte baxdadê de, di temenê wê levkirina ku kurd têde nayêna hasibandin û ku piştgirîya Amarika; Îngiliztanê jî lê heya û wan welatan jî hin komîte şandina wê paxtê ji bo levkirinê û yekitîya sovyet jî tê xistin li wê paxtê de û bi wê yekê re ku li herêmê tê firehkirin, li gor levkirina wê, Abdulkerîm Kasim( sale 1958) ku weke mirovekê ku li ser tê levkirin ji bo Îraqê, tê ser serokkomariyê li Îraqê. Bi wê paxtê re ji Amarîka û Ingiliztanê re temenekî mazin jî afirî ku li ser wî temenî re muhadala wan ya li Libnanê bû. Piştre Partîya Baasê li gor wê paxtê bi piştgirî tê avakirin. Hemû hêzên ku di wê paxtê de cihgirtina, piştgirîya wan ji partîya nû ya Baasê re heya. Yekitiya Sovyet jî piştgirîya wê heya. Rojavan jî piştgirîya wan jê re heya. Tirkî jî, piştgirîya wê jê re pir mazin heya. Derde, tirkî ew e ku di wê partiyê û rêveberêyên wê yê serek de cih newê dayin li kurdan. Kurd, ku têde cih ne girin bi navê xwe re. Piştre ne bi gelek re piştî Abdulkerim Kasim re baasî û nîjadperestên arab bi hev re dikevina yektiyê de û piştre bi piştgirîya wan re Abdulselam Arif tê ser rêveberîyê û serokkomariyê. Abdulselam Arif, rojavavan bû. Piştgirîya amarika û Ingiliztan jê re pir mazin bû. Wî artiş jî dibin destê wî de bû. Piştre, di deme wî de çûna bi ser mirovên komonistan re, bi tememî û tesfîyakirina wan re rêveberîya îraqî û arab tê avakirin. Ew rêveberî, hertimî li cem amarika û Ingliztanê ya. Bi vê yekê re, rêveberîya bi partî ya baasê bi wê rengê êdî li Îraqê bicih dibe. Piştre wê ew rewş, di nav şîîyan û araban de jî bê sedeme nexweşiyan, ku ew nexweşî wî werina asta şerê ku wê piştre di nav îran û îraqê de bibe.
Rewşa herêmê ya ku li dijî kurdistan tê afirandin, bi vê xate pêşketinê re tê afirandin. Başûrê kurdistanê, ne di deme Melik Fayselê yekem û ne jî di dem emelik Feysalê duyem de û ne jî di demên piştre de tê başkirin. Hertimî ew rewşa ku bi peymane Lozanê de hatîya afirandin û piştre tê berdewam kirin, li gor wê di xatekê de tê bi pêşveçûyin. Başûrê kurdistanê, li ber vê rewaş statûqûyî hertimî li berxwedide. Ev rewşa statûqûyê ya ku bi paxta baxdadê re tê afirandin, tirkî ji ber beşa kurdistanê ya ku kiriya nav sînorê de di nav de ya û di wê berdewamkirina rewşê ye bi hev re de bi hêzên din re di yekitiyekê de ya. Piştî baxte baxdadê, wê peymane Cezayîrê bê mohrkirin. Bi wê peymane jê re wê başûrê kurdistanê û tekoşîna wê ya azadiyê wê derbeyek amzin bixwe. Lê ev xate pêşveçûnê, hemû jî, di xatekê tê bi rê ve birin. Kurd, bi tememî ji aliyê xwe ve li dervî wê hatina hiştin. Mafê wan, ji ti aliyê ve nayê naskirin. Li Başûrê kurdistanê, ku çawa ku Melik feysalê yekem, bi şîîyan re dikeve têkiliyê de û wan di parlamenê de digihêne andaman, ti carî berê xwe nadê kurdan. Hertimî çûna bihêzî ya bi ser kurdan de heya. Nexweşiya berê ya di deme Şêx Mahmudê Berzencî ku bi Ingilizan re bi şerkirina bi hev re afirî bû, piştî wê re, heman rewş hatibû afirandin û berdewam kirin. Paxta baxdadê, çendî ku hê bi tememî ne hatibe vekirin û hê hin ali û belgeyên wê veşartî jî bin, dii aslê xwe de ev paxt, di wê demê de derbeye dî ya li kurdan a û di berdêla bertekên li ber avakirina Îsrailê de firotina kurdan ya carek din a. Bi vê yekê re başûrê kurdistanê, hate roje me jî bi pisgirêk a. Bi gîyane [[Peymana Lozanê]], [[Paxta Sadabadê]],
== Erdnîgarî ==
| |||