Wîkîpediya

Anton Çexov: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
← Cudahiya kevntirCudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
Rêz 36:
=== Çexov dest bi nivîsandinê dike ===
 
Di van salan de Çêxov dest pê dike û ji kovarê dibistanan re nivisaran dişîne. Di sala 1879 de Ii ZanîhgehaMoskvayêZanîhgeha Moskovayê dikeve beşê fakulta tibbî û destpêka niviskariya wî jî bi vê salê dibe. Ji bo debara jiyan û domandina xwendina xwe, ev xwendekarê ciwan dest pê dike ji kovarên mîzahî re kurteçîrokên pêkenî dişîne. Pirtirîn bi navê V... ya Çêxov, Çêxonte, Anton Ç, Mêrikê Bi Kerb, Birayê Birayê Min, Doktorê Bê Nexweş û hwd... Gelek ji van çîrokên wî yên vê demê, piştî ku zanîngeha xwe tewawxelas dike, wek pirtûkekê çap dibin. Di salên pêşîn de bûyerên ku U derûdora Çêxov dibin, ewqas bala wî nakişîne û ew jî zêde guhê xwe nadiyê. Lê di sala 1880'de zordariya Çar êdî bala Çêxov jî dikêşîne. Ew neheqiyên ku dibin, bi roniya çavên xwe dibîne. Dibîne ku ronakbîrên wê demê rqjroj bi roj ji kerba dimirin: Glep Ûspenskî bi nexweşiya mejî ketiye, Garşîn xwe kuştiye, Levîtan jî bi dijwarîxwedijwarî xwe ji vê rewşa xirab filitandiye. Di vê dema rewşxirab de bêhêvîtî û dilsarî xwe li Çêxov diyar dike. Çîroka wî ya bi navê Çîroka Xemgîn, vê rewşa wî baş dide xuyakirin. Herweha bi viya re dîtinê Çêxov jî têne guhertin, Anton Çêxonteyê şoagerm, henek û tinazker ji navînê radibe û Anton Çêxov dikeve dewsa wî. Ji wê demê û pê ve, Çêxov neheqî û xirabiyên ûrisên wê rojê wek pêşmalek pînekirî li ber çavan radixe.
 
Piştî zanîngeha xwe Çêxov diçe Uû bajarekî nêzîkî MoskvayêMoskovayê doktoriyê dike. Bi vî awayî, her aliyê jiyanê jê re dibe mijarên nivisîna çîrokan. Çîrokên xwe yên bi navê Revok, û Cendek li vir nivisiye. Çêxov ji doktoriyê hez dike, lê mixabin dildariya wî ya li ser edebiyatê zêdetir û girantir e. Ji ber vê yekê niviskarî û doktoriya xwe bi qasî çend salan bi hev re didomîne.
 
Di sala 1888 de wek niviskarekî mezin nav û deng dide û tê nasîn. Di vê demê de hevalekî wî jê re dibêje: «Edî dev ji doktoriyê berde.» Lê ew jîweha dibersivîne: «Ne karek, dema ez difikirim ku min du kar hene, wê caxê ez xwe xurtir hîs dikim. Doktorî jina min e, niviskarî jî yara min e. Dema ez ji yekî têr bim, ez diçim ba ya din.» Lê mixabin Çêxov tu carî ne bûye doktorekî profesîyonel. Carina yara wî ketiya pêşiya jina wî û herweha xwe bi tevayî daye edebiyatê. Lê tiştekî seyr e ku Çêxov bi salan baweriya wî bi wî hatiye ku bi xwe doktorekî baş e, lê ne niviskarekî baş.
 
Di sala 1886 de ji çfrokênçîrokên wî pirtûka wî ya duyemîn çap dibe û her ku diçe navê niviskariya wî belav dibe û deng dide. Herweha baweriya wîjîwî jî bi wî tê êdî. Di sala 1887 de pirtûka wîyawî ya sêyemîn jî derdikeve. Bi derketina vê pirtûkê re Akademiya Zanistiyê xelata Pûşkîn dide wî. Di sala 1888 de tiyatroya wî ya pêşîn îvanov li Moskvayê di Korşê de tê raxistin. Dîsa di vê salê de çîroka wî ya bi navê Beyar di kovara Mizgîna Bakur de diweşe. Ev çfrokaçîroka jî ji hêla rexnegîran ve gelekî tê ecibandin. Çêxov di sala 1890 de diçe girava Sahalîn. Serguzeştên xwe yên vê dûrgeştê, di pirtûka xwe ya bi navê Girava Sahalîn de kat dike.
 
[[Wêne:Anton Chekhov and Olga Knipper, 1901.jpg|thumb|right|Anton Çexov digel Olga Knîpper (sal 1901)]]
 
=== Li Ewrûpa ===
Di sala 1891 de cara pêşîn derdikeve Ewrûpayê. Di sala 1892 de ji xwe re wargeha Melîhovayê dikire û herweha bi serekî rihet gelek çfrokên xwe yên xweş û dirêj li vir dinivise. Wek: Selula Numeroya Şesan (1892) Metranê Res (1893) SêSal(1894) Çîroka Wênekêşekî (1895) Jiyana Min (1896) Mûjîkina (1897) ûhd... Lê divê meriv viya jî bide zanîn ku nexweşiya jana zirav, wek gelek kesan bi Çêxov re jî heye. Ev nexweşiya wî, hêj di dema xwendekariya wî ya zanîngehê de xwe lê dide der. Lê Çêxov heta 24 adara vê sala 1897 guhê xwe nadiyê. Belê, Çêx- ov di vê rojê de bi hevalê xwe î Suvorîn ve li ser xwarina nîvroyê ye û ji nişka ve xwînê vedirişîhe. Ji ber vê yekê bi qasî panzdeh rojan di nexweşxana Moskvayê de dimîne û dûre diçe U bakurê Fransayê dijî. Di ser vê nexweşiya xwe re, wargeha xwe ya Melîhovayê difroşe û di sala 1898 de diçe li Yalta bajarê Kirimê bi cî dibe. Û ji bo Çêxov dewreke nû dest pê dike êdî. Ji ber nexweşiyên xwe, Gorkî û Tolstoy jî di vê dewrê de li vî bajarî ne. Çêxov li vir pêwendiyên xwe yên bi wan re baştir û germtir dike. Nemaze bi Gorkî re heta dawiya jîyana xwe jî van pêwendiyên xwe germû nêzOctir didomîne. Di vê navberê de niviskarên bi navûdeng yên wê demê: Kûprîn, Bûnîn, Mamîn- Sibiryak û hwd... car carina têne serlêdana wî. Li vir Çêxov bêtirîn wexta xwe li ser tiyatroyan dibuhurîne.
Ji "https://ku.wikipedia.org/wiki/Anton_Çexov" hatiye standin.