Xêza navneteweyî ya guhertina demê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
TobeBot (gotûbêj | beşdarî)
B robot serzêde kirin: ht:Liy entènasyonal chanjman dat
Xqbot (gotûbêj | beşdarî)
B robot guhêrandin: uk:Міжнародна лінія зміни дат; Kozmetik değişiklikler
Rêz 1:
[[ImageWêne:International_Date_Line.png|250px|thumb|Xêzedema Guhertinê li ser qincoka 180an]]
'''Xêzedema Guhertinê''' sinoraka nevbara [[Navçeya demjimêrî|navçayê demjimêrîdemjimêrîy]]ê de ye, ko ji bo diyarkirin li kû roj dike dest pê bike û li kû jî dike dawî bide ye. Ewê li dor qincok 180an di [[Okyanûsa Mezin]] de ye. Li rojhelat û rojava yê wê xêzê 24 demjimêr ([[UTC-12]] û [[UTC+12]]) cûdayî he ye.
 
Gerek bûna xêzedema guhertinê herî pêş de, paş [[Ferdinand Magellan]] dor dinê re zivirî şinda derket. Ew [[1519]]an de li [[Spanya]] derket û [[1521]]an de dîsa hata Spanya. Kingê ewna gihîştinê Spanya dema wan di gerê xwe de berisandînî û dema li spanya de ciyawazî he bû. Lê gorî wan pir baldar dem berisandi bûbû gerek tu ciyawazî tune bû ye. Ji bo dinê gindor bû, û him rojava de him jî rojhelat de mirov dikane dor dinê re bizivîre ew xêzedema girîng e. [[Jules Verne]] jî di pirtûka xweya navdar de ''Le tour du monde en quatre-vingts jours'' (80 rojan de dor dinê re zivirîn) li wê gelşe bahs dika.
 
 
== Cîhê Xêzedema Guhertinê ==
 
Xêzedema Guhertinê li ser [[Okyanûsa Mezin]] e. Eger mirov [[Okyanûsa Mezin]] rojava de derbaz bike, divê ku rojakê kêm bika, an jî rojhelat de derbaz bika divê ku rojakê veser bika.
 
Qincoka 180an derve [[Nîvgirava Tşuktşen]], ya Rûsya ye, li ser [[Okyanûsa Mezin]] e. Lê ji bo ew wek hin derên dina [[Rûsya]] di [[UTC+12]] de ye, ew li rojava xêzedema guhertinê dikeve.
 
Hin [[Komgirav]]ên di [[Okyanûsa Mezin]] de bi qincoka 180an tê par ve kirin. Giravên [[Aleuten]] li herdu hêlan xêzedema guhertinê dikevin. Lê ji bo ewna bi gîşkê [[UTC-10]] de ne, li rojhelatê xêzedema guhertinê dikeva ye. Wek wê hin Komgiravên [[Zelanda Nû]] de hat avêtina rojavaya xêzedema guhertinê
 
Gelek demê, dema mêtingeha Brîtanya bû, Kiribati bi xêzedema guhertinê dihat par ve kirin. Paş serxwebûn dest xwe xwist şinda, di [[1995]]an de xêzedema guhertinê ber va rojhelat de defand û li rojavaya xêzedema guhertinê ma. Ji bo wê hin giravên [[Kiribati]] herî pêş de dest bi roj dikin. Ji bo sala [[2000]]an girava [[Eiland]] herî pêş de piroz kirî, li wê demê şinda hat bi [[Girava Millennium]] nav kirin.
== Giredanê Web ==
* [http://www.phys.uu.nl/~vgent/idl/idl.htm Dîroka Xêzedema Guhertinê]
 
[[CategoryKategorî:Erdnîgarî]]
[[CategoryKategorî:Navçeya demê]]
 
[[bn:তারিখ রেখা]]
Rêz 58:
[[th:เส้นแบ่งเขตวันสากล]]
[[tr:Tarih değiştirme çizgisi]]
[[uk:Міжнародна Лініялінія зміни дат]]
[[ur:بین الا قوامی خط تاریخ]]
[[vi:Đường đổi ngày quốc tế]]