'''Tîsfûn''' ({{fa|تيسفون}}:, ''Tisfun'', {{ar| المدائن}}), ''al-Madâ'n'') bajerekî dîrokî li [[Mezopotamya]]yê bû û demeke nêzî 800 sal paytexta [[Eşkaniyaneşkaniyan]] û paşwerê wê [[Sasanîsasanî|sasaniyan]]yan bû. Tîsfûn li berava [[Dîcle]] û hembera [[Seleukiya ber Dîcle]] (Seleucia on the Tigris) bû. Ew tê bawer kirin ku Tîsfûn navbera 570an û 637an de bajarê herî mezinî dinê bû. <ref>[http://geography.about.com/library/weekly/aa011201a.htm]</ref>
== ŞunaŞûna Erdnîgarîerdnîgarî ==
Tîsfûn 20 km li başûr rojhelatrojhelatê [[Bexda]]yê beravên Dîcle ye. Ew li ser 30 kilometirê çargoşe bû.
==Dîrok ==
Cara pêşin Tîsfûn di dema Eşkaniyaneşkaniyan de bû paytexta wan û keyên xwe bi gelemperî li wir rûdiniştin. Ji bo bajarî li rojhelat bi [[ÎmparatoriyaÎmperatoriya RomaRomê]] û ji pê re jî [[Bîzans]] giriînggirîng bû gelek caran hat dagir kirindagirkirin. Ew di dîroka xwe de 5 caran ji alîyaaliyê RomaRomê û apşwera xwe Bîzans hat dagir kirindagirkirin û li wan 3 di [[sedsala 2'an]] de bû. [[ÎmparatorÎmperator]] [[Trajan]] ew di [[116]]an de dagir kir. Lê saleke ji pê re di [[117]]an de paşwerî wî [[Hadrian]] bajar ji Eşkaniyaneşkaniyan re ber da. Di [[164]]an de RomayanRomê bajar dema cengekê navbera Eşkaniyaneşkaniyan û RomaRomê de şundaşûnda dagir kirin, lê bi dawîyadawiya cengê re bajar şundaşûnda terk kirin. Di [[197]]an de, împaratorîmprrator [[Septimius Severus]] bajar carekî din dagir kir û dimatîyêndimatiyên bajar ji bajêr der xistinderxistin û ji wan nêzi 100,.000 kes wek [[xulam]] firotin.
Di [[sedsala 3'an]] de ji pê Eşkaniyaneşkaniyan hilwaşiyan ew bû paytexta [[Sasanî]]yansasaniyan, lê cengên ji bo bajêrê navbera Îranîanîraniyan û RomayanRomê dawî nebûn. Di [[295]]an de li dera bajêr Sasanîyansasaniyan, [[Galerius]] bin xistin. Lê Galerius salekî din şundaşûnda vegerîyavegeriya û bajar ji bo cara paşinpaşîn dagir kir. Lê wî bajar berambera Ermenistanê ji Sasanîyansasaniyan re ber da.
ÎmparatorêÎmperatorê RomaRomê [[Julian Apostate]] cengeke li Tîsfûnê di 363an de li der bajêr hat kuştin. Di [[627]]an de [[Heraclius]] bajar dorpêç kir jî ji pê Sasanîyansasaniyan peymana bihoyên wî pejirend wî dorpêç kirin ra kir.
Tîsfûn ji alîyaaliyê [[Erebereb]]an ve di [[637]]an de bi pêşengîyapêşengiya [[Se'ad îbn Ebî Weqqas]] hat dagir kirin. Lê ji pê dema [[Ebbasîebasî|ebasiyan]]yan de di [[sedsala 8'an]] de [[Bexda]] hat ava kirin, Tîsfûn giringîyagiringiya xwe bi tunîtûnî wunda kir. Tê bawer kirinbawerkirin ku [[Îsbanir]], bajarê ku di [[Hezar û yek şev]] de derbaz dibe Tîsfûn bû.
Bajar îroj bi tenê ji bo lêkolînên arkeolojîk tê bikaranîn.
