Augustus: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Augustus zarokê xarzîyê [[Gaius Iulius Caesar]] bû û piştî kuştina Caesar yê di [[44 b.z.]] de wî ew mucadeleya pê têkoşînekê dirêj re di [[31 b.z.]] de qezenc kir û bû [[qeyser]]ê Romê. Dayika wî xarzêya Julius Caesar bû. Wî [[Cenga Hindur]] a Romê xelas kir û [[xanedaniya Julî]] (Juliyen) dest pê kirin da. Ji bo aşitiya di dema wî de li Romê serwerî ajotî re demê wî wek ''Pax Augusta'' (Aşitiya Augusta) tê salixdan.

== Jiyan û kargeriyakargêriya wî ==

Bavê hîn ko Octavianus 14 salî bû di sala 59 b.z. de miribû û apê xwe [[Julius Caesar]] ew wek zirkur girtîbû. Ew bi Julius Caesar re dema ko ew di 46 b.z. de çûbû [[HispanyaHispania]]yê. Di sala 44 b.z. de wexta ko ew li [[Albanya]]yê bû xebera kuştina Julius Caesar hatibû. Ew vegeriya Romê û hîn kir ko Julius Caesar ew wek pêmavanê xwe salixdabû. Lê ew bi [[Marcus Antonius]] ve kete têkoşînê desthildariyê Împeratoriyê.

Pê têkoşînên herdu hêlan re bêserkeftî re di 43 b.z. de ewna Octavius, [[Marcus Antonius]] û [[Marcus Aemilius Lepidus]] li hev hatin û wan ''Triumvîrattriumvîrata duyem'' pêk anîn.

Di 42 b.z. de Antonius û Octavian çûne [[Yewnanistan]]ê. Ewna li wir bi kujdarên [[Julius Caesar]] [[Brutus]] û [[Longinus]] re hatine hembera hev û ordiya Romê ewna bin xistin û Brutus hat kuştin. Li pê vê re wan kontrola Împeratoriyê nav hev de parvekirin. Antonius [[GalyaGaliya]], [[HispanyaHispania]] û [[Îtalya]] da Octavius, [[Afrîka]] da [[Lepidus]] û bixwe çû [[Misir]]ê ba berdila xwe [[Kleopatra]]yê.

Di wê wextê de reqîbê wanî herî cidî Sextus Pompeius bû. Wî [[Sîcîlya]] kontrol dikir. Di sala 39 b.z. de jî bi peymanekê re Octavian heta penc salan [[senator]]îya wî ewleyî kiribû û desthildariya [[Sardînya]], [[Korsîka]], [[Sîcîlya]] û [[Pelopones]]ê dabû Sextus. Di sala 38 b.z. de ''Triumvîrattriumvîrat'' bo pênc salan dîsa hat dirêjkirin. Di 36 b.z. de Octavius Sîcîlya dest xwe xist û rojavaya Împeratoriyê xiste bin serweriya xwe.

Antonius li Misirê bi [[eşkanî]]yan re ceng dikir. Lê ew bi Kleopatra ve di wan cengan de bêserkeftî dibû. Di wê demê de desteka Antonius a li Romê roj bi roj kêm dibû. Bi dawî di sala 32 b.z. de [[konsul]]itiya Antonius jê hat girtin û li hembera Misira Kleopatrayê şer hat îlankirin. Di şerên dirêj ên ko, yê herî girîng ê [[Şerê Actiumê]] re, navbera wan re Octavius bi serkeftiya derket û Antonius mir û [[Kleopatra]] jî xwe bi marekî kuştin da. Bi vê serfiraziyê re ew cenga hindirahindur a nêzî sed salî li Romê belavbûyî xelas bû. Wî heta mirina xwe komara Romê kargerkargêr kir û di sala 14 b.z. de jî mir.

[[Kategorî:ÎmperatorênÎmperatorê Romê]]