Wîkîpediya

Elsas: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere
← Cudahiya kevntirCudahiya nûtir →
Content deleted Content added
DîtbarîWîkînivîs
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
74.806 guhartin
B Alsas çû cihê Elsas
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
74.806 guhartin
BKurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|+<big>'''Alsace'''</big><br>'''AlsasElsas'''</big> <br />
|-
| style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 |
Rêz 7:
| align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Alsace.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Blason Région Alsace.svg|80px]]
|-
| align="center" width="140px" | '''Ala AlsasêElsasê''' || align="center" width="140px" | '''Arma AlsasêElsasê'''
|}
|-
Rêz 30:
| align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:Alsace map.png|200px]]
{|
| align="center" width="300px" | '''AlsasElsas di Fransayê de'''
|-
|}
|}
 
'''AlsasElsas''' (bi [[fransî]]: ''Alsace'', [[almanî]]: ''Elsass'' ) yek ji [[herêmên Fransayê|herêmên fransayê]] ye û ew di sala 1973an de hatiye sazkirin. Ew ji du departmanan(navçeyan) bi navên [[Bas-Rhin]] û [[Haut-Rhin]] pêk tê. Navenda wê herêmê li bajarê [[Strasbourg]]ê ye.
 
== Erdnigarî ==
Sînorên Herêmêherêmê AlsasêElsasê li başûr-roava bi [[Franche-Comté]] û li roava [[Lorraine]]yê re , bi [[Almanya]]yê (li bakur [[Rheinland-Pfalz]], rohelat [[Baden-Württemberg]]) û [[Swîsre]]yê re hêne. ▼
 
Ew bi rûerda xweya 8.280 km² ve herêma herî biçûka axên Fransayê li ser parzemînê [[ewropaEwropa]]yê ye. Herêmê AlsasElsas di bakur-başûrê de 190 km., di roava-rohelat de jî 50 km tenê digire. ▼
▲Sînorên Herêmê Alsasê li başûr-roava bi [[Franche-Comté]] û li roava [[Lorraine]]yê re , bi [[Almanya]]yê (li bakur [[Rheinland-Pfalz]], rohelat [[Baden-Württemberg]]) û [[Swîsre]]yê re hêne.
 
▲Ew bi rûerda xweya 8.280 km² ve herêma herî biçûka axên Fransayê li ser parzemînê [[ewropa]]yê ye. Herêmê Alsas di bakur-başûrê de 190 km., di roava-rohelat de jî 50 km tenê digire.
 
== Dîrok==
Paş ko ew axên îroj AlsasElsas li ser demeka dirêj dest [[Keltkelt]]an de man re, di 58 [[b.z]] de heta 406an de [[ÎmparatoriyaÎmparetoriya RomaRomayê]] li ser serwerî ajot. Di wê demê de xelkên ko, wek Keltkelt û [[germen]]an, li AlsasêElsasê dijîyanî asîmîle bûn û romanî bûn. Di bin serwerîya RomaRomayê de AlsasElsas siftê di navçeya Germanya Jor (bi latînî: ''Germanium Superior'' (Germanya Jor) de bû. Pê re ew teva navçeya ''Belgica'', pê re jî teva ''Maxima Sequanorum'' bû.
 
Ji pê ew ji destên RomaRomayê de der ket re ew keta bin destên [[Alemannalemann]]an. [[Frank]]an di sala 496an de ew dera dagir kirin û dawîya serwerîya Alemannanalemannan dan. Di wê demê de AlsasElsas ji hêla Elmananalmanan de wek ''ali-saz'' (''Şûna biyanî'') dihat nav kirin.
 
Ew di sala 870an de keta destên ÎmparatoriyaÎmperatoriya FrankanFrankî ya Rojava yê ko pê re wek [[ÎmparatoriyaÎmparetoriya Romaya Pîroz]].
 
Ew di [[sedsala 16'an16an]] de kete bin destên Fransayê. Di 1871an de pê [[Peymana Frankfurtê]] re Fransayê ew ji ÎmparatoriyaÎmparetoriya Almananalmanî re ber da. Ew wek ''Herêma AlsasElsas-Lorraine'' teva ALmanyayêAlmanyayê bûbû, lê yekî ko dixwestî dikarî niştewarîya Fransayê tercîh bikirîya.
 
Ji pê [[Şerê cîhanî yê yekemîn]] re, di sala 1918an de AlsasElsas dîsa bû herêmeka Fransayê. Herçiqas gelek Almanalman jî li wir dijîyan zimanê wê derêyî fermî Fransîfransî bû. Almanên ko di sala 1871an de koça wê derê kirinî şunda vedigeriyane Almanyayê.
 
Dema [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] de di [[1940]]an de Almanyayê Nazînazî AlsasElsas dagir kir. Bi xelasbûna şerê re Almanya ji wir vekişî û ew şunda bi destên Fransayê ket.
 
Di 1973an de heêma AlsasêElsasê hat saz kirin. Li wir îroj jî gelek Elmanalman dijîn jî bo zimanê elmanîalmanî li wir nê hîn kirin ew bi gelemperî tê bîr kirin. Li wir dîyalektekediyalekteke Elmanîyaalmanî ya bi navê [[Elsässerdeutschelsässerdeutsch]] tê axaftin.
 
Navenda AlsasêElsasê [[Strasbourg]], navenda parlementoya [[Yekitîya Ewropa]]yê ye.
[[Image:Alsace topo.png|220px|thumb|Nexşeke AlsasêyêElsasêyê tropîk]]
 
== Weblinks ==
Ji "https://ku.wikipedia.org/wiki/Elsas" hatiye standin.