Tengava Stembolê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
B robot serzêde kirin: ug:ئىستانبۇل بوغازى
Xqbot (gotûbêj | beşdarî)
B robot jêbirin: ug:ئىستانبۇل بوغازى; Kozmetik değişiklikler
Rêz 1:
[[ImageWêne:Istambul and Bosporus big.jpg|thumb|240px|Tengava Stenbolê - ji ezmên de]]
[[ImageWêne:Mk Istanbul SchwarzesMeer.jpg|thumb|240px|Tengav ber Deryaya Reş]]
[[Wêne:Most Bosfor Istambuł RB1.jpg|thumb|240px|Pira Bosforê]]
[[ImageWêne:Karte_bosporus.jpg|thumb|240px|Tengava Stenbolê di sala [[1888]]'an de]]
'''Tengava Stenbolê''' an jî '''Bosfor''' (tr: ''Boğaziçi'' [bilêvkin: Boxazîçî]) tengava [[Ewropa]] û [[Asya]]yê li hev vediqatîne ye. Ew [[Deryaya Reş]] û [[Deryaya Marmara]] digîhîna hev, li ser [[Tengava Çanakkaleyê]] re jî digîhine [[Deryaya Êge]] û [[Deryaya Navîn]]. Dirêjahîya xwe 30 km, firehîya xweya herî biçûk di nevbara [[Kandilli]] û [[Aşiyan]] de bi 700 m ye. Nevbara [[Anadoluhîsari]] û [[Rumelîhîsari]] jî 750 m ye. Kûr bûna wê di 36 m de heta 124 m heye.
 
Rêz 11:
Di Bosforê de rêhesinakê tengavê di bin avê re derbaz ke, bi navê [[Marmara]], jî tê çêkirin. Gorî planan ew dike di [[2008]]'an de varê temam kirin. 1.400 m kûr bûna kê 55 m de dike Bosforê derbaz bike.
 
== Nav ==
Bosfor di [[Yewnanî]] de ''bosphoros''(''Βόσπορος''), bigumanî ''Phôsphoros'' de ango "bihurka ga" de tê ye.
 
== Dîrok ==
Gorî [[Erdnasîvan]]an berê Deryaya Reş deryakê hundur, wek golakê bû. Paş sîpan helîyan şinda, şîpakê lez di [[Deryaya Reş]] de berva [[Deryaya Marmara]] çû, û ji bo wê Bosfor pêk hat.
 
Ji bo Tengava Stenbolê [[Deryaya Reş]] û [[Deryaya Navîn]] digîhîştîna hev, di dîrok de gelek gerîng bû. Ji bo wê [[Konstantîn I]] padişahî [[Roman]] di [[330 b.z.]] li wê derê dî û li wir bajarê [[Konstantînople]] çêkir. Paş re jî bû paytexta [[Împaratoriya Romayê Rojhelat]]. Di [[1453]]an vir de jî, paş [[Mehmet II]] ew dera dagir kir şinda, bû Îstanbul û paytexta [[Împeratoriya Osmanî]] ye.
 
== Îroj ==
Ji bo cîh xwe, nevbara Ewropa û [[Asya]]yê de ye û ji bo barkêşî deryan, li ser wê gelek ceng bûbûn. Bi taybatî [[Şerê Cîhana Yekemîn]] de, ji bo ew derê kontrol kin [[Dijwarên Hevalbendî]] (İttifak) êrîşa [[Tengava Çanakkale]]yê û wir kirin. Lê nikanîn dest xwe xin. Dûv şerê re di [[1936]]an de bi [[Peyvname Montreux]] re kontrol bi temamî dest [[Tirkiye]] de ma.
 
== Giredanê der ==
* [http://www.turkeyhandbook.com/showpage.php?cid=50 Di pirtûkoka Tirkiye de Tengava Stenbol]
 
[[CategoryKategorî:Tengav]]
[[CategoryKategorî:Tirkiye]]
[[Kategorî:Stenbol]]
 
Rêz 96:
[[tr:İstanbul Boğazı]]
[[tt:Босфор бугазы]]
[[ug:ئىستانبۇل بوغازى]]
[[uk:Босфор]]
[[ur:آبنائے باسفورس]]