Guhartoya 17:50, 3 tîrmeh 2008 biguhêre MelancholieBot (gotûbêj \| beşdarî) Bot 6834 guhartin B بوت: وصلة مقالة مختارة ل pt:Esquizofrenia ← Cudahiya kevntir		Guhartoya 12:13, 23 îlon 2008 biguhêre betal bike MikaelF (gotûbêj \| beşdarî) 74.812 guhartin BKurteya guhartinê tine Cudahiya nûtir →
Rêz 1: '''Şîzofrenî''', ji [[Grekî]] tê. Wateya wê parçebûna kesayetiyê ye. Yek ji nexweşiyên psîkologîk ji grûba [[psîkoz]]an e û karê ~~psîkîatriyê~~psîkiyatriyê ye. Di ramane, tevgerê û fonksiyonên mejî de xirabûn, parçebûn e. Di beşa ~~psîkîatriyê~~psîkiyatriyê de cihekê xwe yê girîng heye û tedawiya wê pirr dijwar e. Cara yekemîn di sala [[1907]] ´î de ji aliyê ~~psîkîyatrê~~psîkiyatrê navdar ê [[Swîsre]] yî [[Eugen Bleuler]] hatiye binavkirin. Afirandina ramanan, têkiliyên di navbera fonksiyonên kesayetî û hişarê, rewşa hestan hwd parçe parçe bûye. Nexweş êdî bi zimanekê taybet diaxive. 80 % şîzofrenîk [[~~hallûsînasyon~~halûsînasyon]]an dibihîsin û dibînin. Raman û baweriyên paranoîk pirr in. Zanîst di wê baweriyê de ne ku bingeha vê nexweşiyê di ciwaniyê de tê avêtin. Sedemên wê yê genetîk hene lê epîlepsî, alkolîzm û raxwarina madeyên wekî eroîn, haşhaş, nexweşî tûmor û darbeyên di mejiyê de girîng in. Nexweşî di mêran de zû (12-13 salî), di jinan de dereng (40 salî) xwe dide der. Lê nexweşî di demeke dirêj de digihîje û heya mirov biçe bijîşk hinekê dereng dikeve. Zanîst di wê baweriyê de ne ku hormonên jinan di vê cûdatiyê de rolekê dileyîze. Dîsa jî binexweşketina mêr û jinan wekî hev in. Ji 10-15 % û pirraniya wan jî mêr di vê nexweşiyê de xwe dikujin. Pirr kêm be jî bi zarokên wekî 8 salî de jî hatiye dîtin. Tesbîtkirina vê nexweşiyê hinek tevlîhev e. Bo mînak [[otîstîzm]] a zarokan hin caran bi şaşî dibe tirsa şîzofreniyê lê nerast e. Ji 5-10 % zarokên şîzofrenîkan bi heman nexweşiyê dikevin. Ev selefa han di cêwiyan de 45 % e. Kesên ku di dema ji dayîk bûnê de tûşî zehmetiyan bûne û di zaroktiya xwe de darbe li serê wan ketine yan qeza derbaskirine divê biçîn cem bijîşk û xwe kontrol bikin. Hinek [[vîrûs]] jî roleke mezin dileyîzin ([[Herpes simplex]] Typ II, [[Influenza]] û [[vîrûsa Borna]]). Kesê li bajaran ji dayîk bûne ji yên li gundan bûne bêhtir bi vê nexweşiyê dikevin. Herwekî jiyana sosyal bandoreke mezin li destpêka nexweşiyê dike. == Sîmptomên şîzofreniyê == Rêz 21: == Cureyên şîzofreniyê == * Şîzofreniya hebefrenîk * Hebefrenîk şîzofrenî * Şîzofreniya katatonîk * Katatonîk şîzofrenî * Şîzofreniya paranoîd * Paranoîd şîzofrenî * Şîzofreniya hêsan û sade Mixabin tedawiya vê nexweşiyê dijwar e. Li ~~kîlînîkan~~[[klînîk]]an bi salan tedawî dibin û gorî statîstîkan tenê 33 % şîzofrenîk bi temamî sax bûne heya niha. Di tedawiyê de bi pirranî metodên [[~~psîkîatrî~~psîkiyatrî]], derman û întegrasyona sosyal tê bikaranîn. [[Kategorî:~~Psîkîatrî~~Psîkiyatrî]] [[ar:فصام]]

Şîzofrenî: Cudahiya di navbera guhartoyan de