Peymana Amasyayê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Kurteya guhartinê tine |
Kurteya guhartinê tine |
||
Rêz 1:
== Dîroka berê peymanê ==
▲Di [[1514]]-an de peymanek li bajarê Amasyayê di navbera berpirsyarên [[Kurd]] û [[Tirk]] de hatiye şeqlkirin ku ev herdu miletên cîran, wê li pêşberî êrîşên biyanî yên derve bi hevûdu re alîkariya leşkerî bikin.
Çaxê [[Şah Îsmaîlê Sefewî]] rabû ola şêîtiyê kir ola fermî ya dewleta xwe, dubendiyeke mezin kete navbera wî [[Kurdistan]]ê. Ew çax Kurdan dest ji Sinîtiyê berneda û şêîtiyê ji xwe re xeter dîtin. ▼
▲Çaxê [[Şah Îsmaîlê Sefewî]] rabû ola şêîtiyê kir ola fermî ya dewleta xwe, dubendiyeke mezin kete navbera wî [[Kurdistan]]ê. Ew çax Kurdan dest ji Sinîtiyê berneda û şêîtiyê ji xwe re xeter dîtin.
Îcar şah Smayîlê (Îsmaîl) Sefewî xwest ku Kurdan bi darê zorê bike şêî; leşkerên xwe hinartin ser wan, ber bi Rojavayê Kurdistanê ve çû, heta nêzî herêma Dêrsimê piraniya axa Kurdistanê vegirt.
Line 12 ⟶ 11:
Jixwe [[Siltan Selim]] çav bera hin welatên [[Amasya]]yê dabûn; plana wî ew bû ku mîna Skender here ta Hindistanê jî vegire û şahînşahtiya xwe ji dinyayê re diyar bike.
Mewlana Idrîsê Bedlîsî û Mîr şerefdîn, bi Siltan Sêlîm re bûn yek û li deşta Çildêranê ketin cenga şah Smayîlê şêî. Ordiya şah Smayîlî li pêşberî fêrisên Kurd şkest û ew bi xwe jî birîndar bû, jina xwe di nava dîlan de hişt û reviya. Piştre Siltan Selîm, ji bo ku serkeftina wî şerî bike serfiraziya xwe û pê pesnê xwe bide, jina wî Taclî Xanimê bi xwe re bir.
Çend rojan piştî şerê Çildêranê, Siltan Selîm rabû Mewlana Idrîsê [[Bedlis]]î û 28 mîrên Kurd vexwendin Amasyayê. Kurd û Siltên bi rojan di dîwanê de peyivîn. Siltan gelek xweşgotin û şêrînpeyvine bawermend bi wan dane pejirandin. Piştre herdu alî di navbera xwe de peymanbesteke ji sê xalan şeql kirin û navê wê danîn Peymana Amasyayê.
==Naverok==
Li gorî ku [[Ekrem Cemîl Paşa]] di pirtûka xwe ya bi navê [[Dîroka Kurdistan]]ê (Enstîtuya Kurdî ya Brukselê 1995, rûpel: 206-207) de nivîsiye, hersê xalên Peymana Amasyayê ev in:
▲2- Mîrên Kurd, wê sînorên Kurdistanê bi leşkerên xwe biparêzin. Eger xwehermenda Osmanî bi xwehermendeke biyanî re şer bike, wê leşkerên Kurd ên siwarî di bin serokatiya serleşkerên xwe de alîkariya wê bikin. Eger xwehermendeke biyanî (Şah Smayîl) êrîşê Kurdistanê bike, wê xwehermenda Osmanî alîkariya wê bike.
▲3- [[Mîrên Kurd]] her sal wê hinek dirav, bi navê alîkarî bidin xizna Osmanî.
Piştî wê peymanê îcar Siltan Selîm çavsoriya xwe zêdetir kir û çavên xwe berda welatên xelkê; bi alîkariya leşkerên Kurd Misrê vekirand, Belgiradê vegirt, di şerê Mûhaçê û Bûdînê de serkeftî bû û piştre çû heta ku Viyanayê jî dorpê kir.
Line 35 ⟶ 34:
Niha Tirk hemû jî rind dizanin ku hebûna wan ya îro, bi saya Kurdan çêbûye. Lê bila dadgeha xayîntiya wan rûpelên mêjû bin û dadmend jî bila wijdana mirovan be.
== Çavkanî ==
* Kovara [[Nûbihar]], (jimar 63/1998), lêkolîna [[Zeynelabidîn Zinar]].
[[Kategorî:Peyman]]
| |||