Etiyopya: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
Baran Agir (gotûbêj | beşdarî) Kurteya guhartinê tine Etîket: Betalkirî Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
Baran Agir (gotûbêj | beşdarî) Kurteya guhartinê tine Etîket: Betalkirî Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl |
||
Rêz 55:
Pispor dema ku di vedîtinek sosret de kevnariyên ji herêmên dûr vedîtin, matmayî man. Tiştên ji Misir, Hindistan û Çînê ji aliyê pisporan ve hatin keşifkirin, ku karîna bazirganî ya herêmê îsbat dike.
Neteweperestiya Etiyopî li ser rolên dîrokî û hevdem ên Xirîstiyantî û Islamslamê, û her weha serxwebûna Etiyopyayê ji serweriya biyanî, ji cûrbecûr padîşahiyên kevnar ên Etiyopyayê, pêk tê. Yek ji kevintirîn fosîlên mirovê nûjen li de hate dîtin Etîyopya. Ew bi gelemperî wekî devera ku gelên nûjen ji rojhilata navîn û pê de hatine jê tê. Li gorî zimanzanan, yekem mirovên Afroasîatîk-axaftvan di serdema Nolîtîkî ya paşîn de li Parêzgehê dijiyan. Bi şopandina kokên xwe heya hezarsaliya duyemîn BZ, pergala hukumeta Etiyopyayê padîşahê piraniya dîroka wê bû. Kevneşopiya devkî diyar dike ku padîşahî bi serdestiya Solomon ya Qralîça baebayê, di bin padîşahê wê yê yekem, Menelik I. de, hatiye damezrandin. Di sedsalên pêşîn de, Empiremperatoriya Aksum şaristaniyek yekbûyî li herêmê domandiye.<ref> {{Cite web|url=https://www.yoair.com/ku/blog/anthropologanthropolgy-history-and-culture-of-ethiopia/|title=Antropolojî: Dîrok û Çanda Etiyopyayê|last=Singh|first=Sonika|date=2023-02-28|website=Yoair Blog|language=ku|access-date=2023-03-08}}</ref>
Di dawiya sedsala 19-an de Afrîka, Etiyopya û Lîberya tenê du milet bûn ku serweriya xwe ji serdestiya kolonyalîst a demdirêj a împaratoriya kolonî ya Ewropî parastin, û gelek welatên nû serbixwe yên li ser parzemînê ala xwe bi rengê kesk, zêr pejirandin. û sor. Di vê demê de, Etiyopyayê bi dagirkirina gelek erdên rojhilat, rojava û başûr, tixûbên xwe yên îroyîn danîn. Etiyopya bû yekem endamê serbixwe yê Afrîkî yê Civata Neteweyan û Neteweyên Yekbûyî. Welat di sala 1936an de ji hêla Italytalya ve hate dagir kirin û bû koloniyek Italiantalî wekî beşek ji Italytalya Afrîka Rojhilat, heya ku ew di dema Warerê Cîhanê yê Duyemîn de pênc sal şûnda di 1941. de hate azad kirin. Di dema dagirkeriya Italiantalî de, hukûmetê koletiyê bi sedsalan rakir û bajarvanî zêde kir. Di 1974an de, padîşahiya Etiyopyayê ya dirêj-dirêj di bin serokatiya Haile Selassie de ji hêla Derg, hukûmetek leşkerî ya Komunîst ku ji hêla Yekîtiya Soviyetê ve tê piştgirî kirin, hate hilweşandin. Di 1987an de, Derg Komara Demokratîk a Gel a Etiyopyayê ava kir, ku di 1991 de ji hêla Eniya Demokrasiya Gel a ioreşger a Etiyopyayê, ku heya sala 2019an partiya siyasî ya serdest bû, hat hilweşandin û ji hêla Partiya Serfiraziyê ya Abiy Ahmed ve hat qezenckirin.
== Herêmên Etiyopyayê ==
| |||