Komputer: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Guherto (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Guherto (gotûbêj | beşdarî)
Rêz 4:
'''Komputer''', '''kompyuter''', ''' kompîtur'''<ref>Zana Farqînî (2009)</ref>, amûr û hişekî [[elektronîk]] e ku gelek xebatên [[arîtmetîk]] û [[mantiq|mantiqî]] li gor [[bername]]yeke berê lê hatiye barkirin, dike û diqedîne.
 
''Computer'' bi ingilizî, ''ordinateur'' bi fransewî, ''bilgisayar'' bi tirkî, ''rayane'' bi [[farisî]] ye. Yek ji navên wê yên [[kurdî]] jî ''xêvjimêr'' e. Amûra xebatê ya ko mirov pê hejmarê dike, nemaze makîneyeka elektronîkî ku bernamekirî be û bikare karên matîmatîkî an mentiqî yên pir lezgîn pêk bîne an agahiyan (informasyonan) berhev bike, tomar bike, berhev bide an bi awayekî din ê dilxwestî û li gorî bernameyeke berê hatiye nivîsîn amade bike.
 
Komputer bi rastî pirşiyan in. Ew makîneyên cîhanî yên destwerdana zanyaran in. Li gorî [[bîrdoza Church-Turing]] ([[Church-Turing Theory]]), her komputer xwedî şiyaneka kêmanî ya derazînkî (minimum threshold capability) di koka xwe de dikare her karekî ku komputereke din dike bike. Lewma, komputerên xwedî şiyanên curane, ji [[Arîkareka Kesokî a Dîgîtal (PDA)]] heta [[Superkomputer]]an dikarin heman karî bikin, heke dem û bîr (memory) nehên liberçavgirtin. Lewma, heman cureyê komputeran reng e ji bo gelek karên ji hev cuda yên mîna durustkirina lîsteya mûçeyê karmendan heta ajotina Gemiyên Esmanî yên bê Mirov bihên bikaranîn. Lê ji ber pêşveçûnên teknolojîk ên mezin ên vê dawiyê, komputerên elektronîkî yên nû gelek ji yên kevin bikêrtir in (diyarokek ku hindek bi [[Qanûna Morî]] ango [[Moor's Law]] tê wesifandin).
Rêz 41:
* [[Linux a kurdî]]
 
== Çend gotinên zimanê xêvjimêrêkomputerê ==
* [[Howto]]
* [[Kernel]]
Rêz 52:
[[ڤایرۆس]] ([[Vîrus (xêvjimêr)]])
 
== Dîroka Xêvjimêrêkomputerê ==
* 1868 Patenta design a OWERTY hate standin.
* 1922 Cara yekem tupê tîrêjên [[katot]] a germ (CRT) hate hilberîn.
* 1939 Atanasoft -Berry, ABC îcad kir.
* 1946 ENIAC, yanî yekem xêvjimêrkomputera elektronîk a dikare were bernamekirin hate çêkirin.
* 1947 Cara yekem lîstika video hate afirandin.
* 1955 Cara yekem Diska Sabit hate çêkirin: [[IBM 350]]