Şerîet: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Penaber49 (gotûbêj | beşdarî)
Guhartoya 1129742 ya Guhvcy5 (gotûbêj) şûnde kir
Etîket: Betal bike Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî
Ferrus (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{{Îslam}}{{Wergerîne|mk|bijartî=1}}
'''Şerîet''' ({{bi-ar|'''شريعة إسلامية'''}}), ku wek qanûna îslamî jî tê zanîn, "tevahiya hemû pîvanên olî û qanûnî, mekanîzmayên dîtina pîvan û qaîdeyên şîrovekirina Îslamê" dihewîne.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.de/books?id=YbyPx2X6PZEC&pg=PA9&printsec=frontcover&hl=de#v=onepage&q&f=false|title=Das islamische Recht: Geschichte und Gegenwart|last=Rohe|first=Mathias|date=2011-09-26|publisher=C.H.Beck|isbn=978-3-406-62848-1|language=de}}</ref> Ew ji fermanên olî yên Îslamê hatiye wergirtin û li ser bingeha pirtûkên pîroz ên Îslamê, bi taybetî Quran û Hedîsê ye. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.ch/books?id=Tbj1AAAAQBAJ&pg=PA18&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=The Shari'a and Islamic Criminal Justice in Time of War and Peace|last=Bassiouni|first=M. Cherif|date=2014|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-04068-7|language=en}}</ref> Di vê pergala qanûnî de, Xwedayek yekta (Allah) wekî qanûndanerê herî bilind tê hesibandin (شارع tê wateya "destpêk").<ref>{{Cite book|title=Arabisches Wörterbuch|last=Wehr|first=H.|year=1968|location=Wiesbaden|page=424}}</ref> Qanûna wî di Quranê de bingeha wehya xwedayî ye. Lêbelê, Şerîet ne pergalek dadrêsî ya kodkirî, neguhêrbar e, bêtir "komek rêzik e ku her gav diguhezîne".
'''Şerîet''' ({{bi-ar|'''شريعة إسلامية'''}}) aliyek ji zanînên [[Îslam]]î ku erkê wê rêkxistina karûbarên dinyayî yên mirovan û civakê ye. Bi gotineka dî, şerîet [[qanûn]]a li goreyê zanînên Îslamî ye ko li piraniya [[civak]]ên [[misilman]]an wekî bingehekê serekî yê qanûnê dihêt pejirandin.
 
Şerîet gelek aliyên jiyanê ji [[siyaset]], [[aborî]], [[bazirganî]], [[zewac]], jiyana kesokîkesane û bi kurtî hemî aliyên jiyana mirovan vedigiritvedigire. Di Îslamê de rêbazên dînî anko [[mezheb]] li goreyê şerîetî hatine dabêşkirin. Di mezhebê [[sunnî]] da çar şerîetên cida hene: [[Henefî]], [[Malikî]], [[Şafiî]] û [[Henbelî]]. Di [[Şîatî|Şîatiyê]] da jî şerîetê ji hemiyan belavtir [[Ceferî]] ye.
Di Îslamê da rêbazên dînî anko [[mezheb]] li goreyê şerîetî hatine dabêşkirin. Di mezhebê [[sunnî]] da çar şerîetên cida hene: [[Henefî]], [[Malikî]], [[Şafiî]] û [[Henbelî]]. Di [[Şîatî|Şîatiyê]] da jî şerîetê ji hemiyan belavtir [[Ceferî]] ye.
 
Hin kiryarên şerîeta klasîk binpêkirinên giran ên [[mafên mirovan]] hene.<ref>http://www.etc-graz.eu/wp-content/uploads/2020/08/insan_haklar__305_n__305__anlamak_kitap_bask__305_ya_ISBNli_____kapakli.pdf</ref><ref>{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=https://www.gedik.edu.tr/wp-content/uploads/insan-haklari-ve-demokrasi-ders-notu.pdf |accessdate=2021-03-11 |archive-date=2020-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200929000813/https://www.gedik.edu.tr/wp-content/uploads/insan-haklari-ve-demokrasi-ders-notu.pdf |url-status=dead }}</ref> Bo nimûne; Li ser bingeha şerîatê, mirov dikare bi heretik, murted (an bi gunehkar re, bi sivikayî gotinê) û etîketên bi vî rengî werin tawanbar kirin, û ew dikarin heta mirinê werin cezakirin.<ref>https://www.suleymaniyevakfi.org/kutsanan-gelenek-ve-kuran/kurana-ve-gelenege-gore-dinden-donmenin-cezasi.html</ref><ref>http://www.diyanet.gov.tr/turkish/basiliyayin/weboku.asp?sayfa=21&yid=4{{Mirin girêdan|date=March 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Ölü bağlantı|date=Nisan 2020 }}</ref><ref>http://www.ismailaga.info/yazi/2012/03/30/dinde-zorlama-yoktur-ne-demektir{{Mirin girêdan|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, [[Sünen-i Ebu Davud]] Terceme ve şerhi c. 2, s. 112</ref><ref>http://www.fetvameclisi.com/fetva-namaz-kilmayanin-cezasi-21734.html</ref>