Împeratoriya Osmanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Baran Agir (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Betalkirî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Baran Agir (gotûbêj | beşdarî)
Etîket: Betalkirî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Rêz 254:
Damezrandina balafirvaniya leşkerî ya Osmaniyan di navbera hezîrana 1909-an û tîrmeha 1911-an de vedigere <ref>{{Cite web|url=http://www.turkeyswar.com/aviation/aviation.htm|title=Story of Turkish Aviation|publisher=Turkey in the First World War|archive-url=https://web.archive.org/web/20120512225046/http://www.turkeyswar.com/aviation/aviation.htm|archive-date=12 May 2012|url-status=dead|access-date=6 November 2011}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.hvkk.tsk.tr/EN/IcerikDetay.aspx?ID=19|title=Founding|publisher=Turkish Air Force|archive-url=https://web.archive.org/web/20111007104345/http://www.hvkk.tsk.tr/EN/IcerikDetay.aspx?ID=19|archive-date=7 October 2011|url-status=dead|access-date=6 November 2011}}</ref> Împaratoriya Osmanî dest bi amadekirina pîlot û firokeyên xwe yên yekem kir û bi damezrandina Dibistana Hewayî ( ''Tayare Mektebî'' ) li Yeşîlköyê di 3ê Tîrmeha 1912an de, Împaratoriyê dest bi mamostetiya efserên firîna xwe kir. Damezrandina Dibistana Hewayê di bernameya firokevaniya leşkerî de pêşdeçûn bileztir kir, hejmara kesên di nav wê de tomarkirî de zêde kir, û pîlotên nû di Artêş û Hêzên Deryayî yên Osmanî de rolek aktîf da pîlotên nû.
== Dabeşên îdarî ==
{{Gotara bingehîn|Dabeşiyen îdarîya Împaratoriya Osmanî}}{{Gotara bingehîn|Sancaq}}[[File:Ottoman_Empire_Administrative_Divisions.png|thumb|Dabeşkirinên îdarî di 1899 de (sala 1317 hicrî)]]
 
Împaratoriya Osmanî cara yekem di dawiya sedsala 14an de, bi wateya yekîneyên herêmî yên sabît bi waliyên ku ji hêla sultan ve hatine destnîşankirin, li parêzgehen hate dabeş kirin. <ref name="Imber">{{Cite web|url=http://www.fatih.edu.tr/~ayasar/HIST236/Colin%20_Imber.pdf|title=The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power|last=Imber|first=Colin|date=2002|pages=177–200|archive-url=https://web.archive.org/web/20140726115700/http://www.fatih.edu.tr/~ayasar/HIST236/Colin%20_Imber.pdf|archive-date=26 July 2014|url-status=dead}}</ref>
 
Eyalet (herweha ''Paşalik'' an jî ''Beylerbeylik'') warê ofîsa Beylerbeyan ("xwedayê xwedayan" an jî walî) bû û bêtir li Sancaqan hatibû dabeşkirin. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=htMUx8qlWCMC&pg=PA167|title=Europe and the historical legacies in the Balkans|last=Raymond Detrez|last2=Barbara Segaert|date=2008|publisher=Peter Lang|isbn=978-90-5201-374-9|page=167}}</ref>Vilayet bi ragihandina "Qanûna Vilayetê" ( {{Ziman|tr|Teskil-i Vilayet Nizamnamesi}}) <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/bub_gb_DWceNjwTggUC|title=Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age|last=Naim Kapucu|last2=Hamit Palabiyik|date=2008|publisher=USAK Books|isbn=978-605-4030-01-9|page=[https://archive.org/details/bub_gb_DWceNjwTggUC/page/n153 164]|access-date=1 June 2013}}</ref> di 1864 de, di çarçoveya reformên Tanzîmatê de. <ref name="trt">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=DPseCvbPsKsC&pg=PA28|title=Haifa in the Late Ottoman Period 1864–1914: A Muslim Town in Transition|last=Maḥmūd Yazbak|date=1998|publisher=BRILL|isbn=978-90-04-11051-9|page=28}}</ref> Berevajî pergala berê ya eyaletê, Qanûna sala 1864an hiyerarşiyek yekeyên îdarî ava kir: vilayet, lîwa/sancaq / mutesarrîfate, kaza û meclîsa gundan, ku di qanûna 1871ê de jî [[nahiye]] lê zêde kir. <ref name="jpn">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=thUKJ53-yyQC&pg=PA50|title=Governing Property, Making the Modern State: Law, Administration and Production in Ottoman Syria|last=Mundy|first=Martha|last2=Smith|first2=Richard Saumarez|date=2007|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-291-2|page=50}}</ref>
 
== Aborî ==
{{Gotara bingehîn|Dîroka Aborîya Împaratoriya Osmanî}}Dewleta Osmanî bi qestî sîyasetek da meşandin ku Bursa, Edîrne û Stenbolê, paytextên Osmanî yên li pey hev, bibin navendên mezin ên bazirganî û pîşesazî, ji ber ku bazirgan û esnafan di afirandina metropoleke nû de mecbûrî ne. <ref name="Inalcik1970209">{{Cite book|title=Studies in the Economic History of the Middle East: from the Rise of Islam to the Present Day|last=İnalcık|first=Halil|date=1970|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-713561-7|editor-last=Cook|editor-first=M. A.|page=209|chapter=The Ottoman Economic Mind and Aspects of the Ottoman Economy|author-link=Halil İnalcık}}</ref> Ji bo vê mebestê, Mehmed û cîgirê wî Bayezid jî teşwîq kirin û pêşwaziya koçkirina Cihûyên ji deverên cuda yên Ewropayê kirin, ku li Stenbolê û bajarên din ên benderê yên mîna Selanîkê bi cih bûn. Li gelek deverên Ewrûpayê, Cihû ji ber destên hevpîşeyên xwe yên xiristiyan, wek li Spanyayê, piştî bidawîbûna Reconquista rastî çewsandinê bûn. Toleransa tirkan ji aliyê koçberan ve hat pêşwazîkirin.