Sperm: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine
BKurteya guhartinê tine
Rêz 4:
Sperm li [[Gun|gunan]], di dîwarê spermeborîkan de, ji xaneyên çêkerên sperm (bi înglîzî: ''germ cells/ spermatogonia'') bi [[Miyoz|dabeşbûna miyozî]] peyda dibin. Dîwarê spermeborîkan (bi înglîzî: ''seminiferous tubules'') ji du cor [[Xane|xaneyên]] sereke; ji xaneyên çêkerê sperm û xaneyên sertolî pêk tê. Xaneyên sertolî xaneyên palpişt in. Xurek û madeyên pewîst dabîn dikin bo xaneyên çêkerê sperm. Xaneyên sertolî molekulên sînyalê der didin, bi sînyalan berhemanîna sperman han dikin. Herwisa bandor li ser xaneyên çêkerê sperm dike ko xaneyên çêker bimire an bijî.<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology">Betts, J., Desaix, P., Johnson, E., Johnson, J., Korol, O., & Kruse, D. et al. (2017). Anatomy & physiology. Houston, Texas: OpenStax College, Rice University,</ref>
 
Xaneyên çêkerê sperm, [[Xaneya bineratî|xaneyên bineratî]] yên sperm in û dîploîd in, bi dabeşbûna miyozê spermên haploîd çê dikin.<ref name="McGraw-Hill"> Losos, J., Mason, K., Johnson,G., Raven, P., & Singer, S. (2016). Biology (11th ed.). New York, NY: McGraw-Hill Education.</ref> Xaneya çêkera sperm berê dest bi dabeşbûna miyozê bike, bi [[Dabeşbûna xaneyêMîtoz|dabeşbûna mîtozê]] dibe du xane, yek ji van xaneyan bi dabeşbûna miyozê gamet çê dike, xaneya din jî wekî xaneya çêkerê sperm dimîne. Bi vî awayê hejmara xaneyên çêkerê sperm di laşê nêran de kêm nabe. Mirovek nêr dikare rojê bi qasê 100 heta 300 milyon sperm berhem bike û berhemkirina spermê heta dawiya jiyana xwe bidomîne.<ref name="OpenStax, Anatomy & Physiology" />
 
Sperm di gunan de li ser dîwarê borîkeyên sperm de tê berhemkirin, lê embarkirin û pêgihîştina sperman di [[Aloze|alozeyê]] de rû dide.<ref name="Anatomy and physiology">Waugh, A., Grant, A., Chambers, G., Ross, J., & Wilson, K. (2014).Ross and Wilson anatomy and physiology in health and illness (12th ed.). Edinburg: Elsevier.</ref> Germahiya sirûştî ya laş 37 santîgrad pile ye, lê di vê pileya germahiyê de sperm nikarin bilivin. Ji bo sperman germahiya guncav ji germahiya laş 2-3 pile kêmtir e, ji bo kêmkirina germahiyê gun û çûk li derveyê laş de cih digirin.<ref name="VILLEE"> Solomon, E., Martin, C., Martin, D., & Berg, L. (2015).Biology. Stamford: Cengage Learning.</ref>