Berlîn: Cudahiya di navbera guhartoyan de

'''Berlîn''', paytext û bajarê [[Almanya|Almanyayê]] ye ku ji aliyê rûerd û nifûsê ve bajarê herî mezinê [[Almanya|Almanyayê]] ye. Bi 3.7 mîlyon700 000 şêniyên xwe li gorî nifûsa di nav sînorên bajêr de ye, bajarê herî qerebalixê yê [[Yekîtiya Ewropayê]].<ref>{{Cite web|url=https://www.statistik-berlin-brandenburg.de/publikationen/stat_berichte/2020/SB_A01-05-00_2019h02_BE.pdf|title=Seite wird geladen|website=www.statistik-berlin-brandenburg.de|access-date=2022-06-26}}</ref> Berlîn yek ji şazdeh eyaletên Almanyayê ye û ji aliyê Eyaleta [[Brandenburg|Brandenburgê]] ve hatiye dorpêç kirin û bi [[Potsdam]], paytexta [[Brandenburg|Brandenburgê]] ve girêdayî ye. Navenda bajêr a Berlînê ku nifûsa wî derdora 4.5 mîlyon500 000 kes e, piştî [[Ruhr]] devera duyemînduyem ê herî qerebalixê li [[Almanya|Almanyayê]] ye.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20200603133151/https://citypopulation.de/en/germany/urbanareas/|title=Urban Areas (Germany): & Urban Areas - Population Statistics, Charts and Map|date=2020-06-03|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref> Herêma paytext Berlîn-Brandenbûrgê bi qasî 6.2 mîlyon niştecih lê dijî û piştî herêmên Rhine-Ruhr û Rhine-Main sêyemîn herêma metropolê ya [[Almanya|Almanyayê]] ye.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20190321175940/https://www.berlin-brandenburg.de/metropolregion/daten-und-fakten/|title=Daten und Fakten zur Hauptstadtregion - Berlin-Brandenburg.de|date=2019-03-21|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref>

Delîlên herî kevn ên niştecihbûnên li devera Berlîna îro bermahiyên bingeha xaniyekî ye ku di sala 1174an de ye, ku di kolandinên li Berlînê Mitte de hatine dîtin.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20120824212016/https://www.berlin.de/aktuelles/berlin/2674414-958092-berlin-ist-aelter-als-gedacht-hausreste-.html|title=Berlin ist älter als gedacht: Hausreste aus dem Jahr 1174 entdeckt - Berlin.de|date=2012-08-24|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref> Delîlek din jî situnekî darîn e ku tê pêşbînîkirin ji sala 1192an ve maye.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20180102013454/https://www.nbcnews.com/id/22920517/ns/technology_and_science-science/t/berlin-dig-finds-city-older-thought/|title=Berlin dig finds city older than thought - Technology & science - Science {{!}} NBC News|date=2018-01-02|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref> Yekem tomarên nivîskî yên bajarên li devera Berlîna îro di dawiya sedsala 12an de pêk hatine. Beşa navendî ya Berlînê mirov dikare heta dema 2 bajarokan bişopîne. Cölln li ser Fischerinsel yekem car di belgeyên sala 1237an de tê behs kirin û Berlîn, li seranserê Spree ya ku niha jê re Nikolaiviertel tê gotin, di belgeyên sala 1244an de tê behskirin.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20180102013454/https://www.nbcnews.com/id/22920517/ns/technology_and_science-science/t/berlin-dig-finds-city-older-thought/|title=Berlin dig finds city older than thought - Technology & science - Science {{!}} NBC News|date=2018-01-02|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref> Sala1237 wekî sala damezrandina bajêr tê pejirandin. Her du bajarok despêkê bi demê re têkiliyên aborî û civakî yên nêzîk ava kirin û ji du rêyên girîng ên bazirganiyê Via Imperii û ji Bruges berbiber bi Novgorodê ve sûd wergirtin.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20151122025717/https://www.diegeschichteberlins.de/geschichteberlins/berlin-abc/stichwortehn/599-niederlagsrecht.html|title=Niederlagsrecht|date=2015-11-22|website=web.archive.org|access-date=2022-06-26}}</ref>