Jiber ku bajêr li ser derbasbûna riyên sereke yên di navbera [[Afrîkaya Bakur]] û herêma Şamê[[Şam]]ê de ye, devera li dora Qahîreya îro ji ber cîhê wê yê stratejîk li hevbendiya [[Geliyê Nîlê]] û herêmên Deltaya Nîlê (Misira Jorîn û Misira Jêrîn) demekdemeke dirêj bû xalekxaleke girîng a Misira kevnar.<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/232605788|title=The Grove encyclopedia of Islamic art and architecture|date=2009|publisher=Oxford University Press|others=Jonathan Bloom, Sheila Blair|isbn=0-19-530991-X|location=Oxford|oclc=232605788}}</ref><ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.5743/cairo/9789774163111.003.0020|title=The Esna Monasteries: Dayr al-Shuhada and Dayr al-Fakhuri|last=Gabra|first=Gawdat|last2=Takla|first2=Hany N.|date=2010-12-15|publisher=American University in Cairo Press|pages=225–242}}</ref> [[Memphis]], paytexta Misirê di dema [[Keyaniya Kevin]] de û bajarekbajarekî mezin heya [[Serdema Keyaniya Ptolemaîk]], li başûrê Qahîreya îro bû. [[Heliopolis]], bajarekî din ê girîng û navendeknavendeke olîdînî ya sereke ye, ku niha li taxên bakurê rojhilatê Qahîreyê ye. Di salên 525 berî zayînê û 343 berî zayînê de bi êrîşên farisan[[faris]]an re bajêrbajar bi giranî hatiye wêrankirin û di dawiya sedsala yekemêyekem a berî zayînê de beşek ji bajêr hatiye terikandin.<ref>{{Cite book|url=http://dx.doi.org/10.5743/cairo/9789774163111.003.0020|title=The Esna Monasteries: Dayr al-Shuhada and Dayr al-Fakhuri|last=Gabra|first=Gawdat|last2=Takla|first2=Hany N.|date=2010-12-15|publisher=American University in Cairo Press|pages=225–242}}</ref>
Lêbelê koka Qahîreya nûjen bi gelemperî ji rêzek niştecîhên hezarsala yekemêyekem pzêa piştî zayînê de tê şopandin. Li dora sedsala çaremînçarem, ji ber ku Memphis di girîngiya winda dikir, Romayiyan kelehek mezin li ser perava rojhilatê Nîlê ava kirin. Keleha ku jê re Babîl tê gotin, ji aliyê împaratorêîmperatorê romayê Diokletîan[[Diokletian]] (j. 285–305) ve li ber deriyê qenalekî ku [[Nîl|Nîlê]] bi [[Deryaya Sor]] ve girêdidegirê dide ku berê ji aliyê împaratorîmperator [[Trajan]] (j. 98–115) ve hatibû çêkirin, hatiye avakirin. Li bakurê kelehê, li nêzî navçeya îro ya el-Azbekiya[[Elazbekiya]], benderekbender û qereqolekqereqoleke kelehî bû ku bi navê [[Tendonyas]] yan jî [[Umm Duneyn]] tê zanîn. DigelDi gel ku li herêmê ji xeynî kelehên Romayê tu avahî ji sedsala 7an kevntir nehatine parastin lê delîlên dîrokî destnîşan dikin ku li herêmê bajarek mezin hebûye.
===Demazirandin û pêşvebirina Qahîreyê===
Di sala 969an de Împaratoriyaîmperatoriya Fatimiyan a Şîaşîa ya Îsmaîlîîsmaîlî piştî desthilatdariya Îfriqiyê Misirê bidestbi dest xist. Generalê Fatimiyanfatimiyan [[Cewher El SaqilîElsaqilî]] bajarekî nû yê kelehî li bakurê rojhilatê [[Fustat]] û [[El-QataîElqataî]] ya berê ava kir. Çar sal derbas bûn ji bo avakirina wî bajarî, ku di destpêkê de bi navê el-Manşûriye dihat zanîn ku diviya bû jibo paytexta nû ya xelîfetiyê xizmet bike. Di wê demê de, avakirina [[Zanîngeha Elezherê|el-Ezherê]] bi fermana xelîfe hat destpêkirin, ku ev zanîngeha sêyem kevintirîn zanîngeha cîhanê ye. Qahîre dê di dawiyê de bibe navendek fêrbûnê, digel [[pirtûkxaneya Qahîreyê]] ku bi sed hezaran pirtûk tê de hene.<ref>{{Cite journal|last=Bacharach|first=Michael|date=2006-12-31|title=Beyond Individual Choice|url=http://dx.doi.org/10.1515/9780691186313|doi=10.1515/9780691186313}}</ref> Gava Xelîfexelîfe [[el-MuElmu'izz lî Dîn Allah]] di sala 973an de ji paytexta Fatimiyanfatimiyan Mehdiya ji [[Tûnis|Tûnisê]] hat, navê navê bajêr wekî Qāhirat al-Mu'izz guherand, ku navê "Qahîre" ya îro (al-Qāhira) ji vê navê tê.<ref>{{Cite journal|last=Morris|first=James W.|date=1990|title=<i>The Concise Encyclopedia of Islam</i>. Cyril Glassé|url=http://dx.doi.org/10.1086/488395|journal=The Journal of Religion|volume=70|issue=2|pages=305–306|doi=10.1086/488395|issn=0022-4189}}</ref> Xelîfe di komplekseke qesra fireh û berfereh de dijiyan ku dilê bajêr dagîrdagir kiribû. Qahîre di piraniya vê serdemê de wekî bajarekî padîşahiyê bi taybetî bêhempa ma, lê di dema serweriya [[Bedir al-GamaliElgamalî]] de wekî wezîr (1073–1094) yekem car sînorkirin hatin sist kirinsistkirin û jiboji bo malbatên dewlemend ên Fustatê destûr hat dayîn ku derbasê bajêr bibin. Di navbera salên 1087 û 1092an de Bedir el-GemalîElgemalî jî dîwarên bajêr bi keviran ji nû ve ava kir û deriyên bajêr Bab el-Futuh, Bab el-Nasr û Bab Zuweila ku heta roja îro jî li ser piyan e, ava kirkirin.
