Isfendiyar: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
BKurteya guhartinê tine
Rêz 6:
'''Isfendiyar''', '''Esfendiyar''' (bi farisî: اسفندیار), lehengê efsanewî yê Îranê û yek ji karakterên [[Şahname]]yê. Ew kurê mezin ê [[Guştasb]], mîrê Keyaniyan, yek ji xanedanên beriya îslamê yên Îranê ye.
 
Di çavkaniyên pehlewî de wek parêzvanê pêbawer û pêşengê [[Zerdeştî|Zerdeştiyê]] tê binavkirin. Digel vê yekê, di edebiyatê de herî zêde bi têkoşîna xwe ya bi [[RustemîRistemê Zal]] re navdar bû û bi mirina xwe ya trajîk re behsa wî hat kirin. Berhema ku kesayeta wî ya efsaneyî daye Isfendiyar û lehengiya wî kiriye dastan, Şahnameya Firdevsî ye.
 
Isfendiyar dema bavê wî sax bû, ji bo belavkirina ola Zerdeştî beşdarî gelek şeran bû û serkeftinên girîng bi dest xist. Piştgir û şêwirmendê wê yê herî mezin meleyê Zerdeştî Pesûtan e. Hesûdiya serkeftina wî, bavê wî Guştasb, kurê xwe di qesrê de zindan kir, ji tirsa ku kurê wî, textê wî bigire. Di vê navberê de Mîr Ercasb leşkeran dişîne û Îranê talan dike û du keçên Guştasb dîl digire. Ji ber ku Gustasb di rewşeke dijwar de ye, Isfendiyar dişîne da ku keçên xwe rizgar bike. Isfendiyar xwîşkên xwe xilas dike.
Paşê bavê wî jê dixwaze ku RustemîRistemê Zal girêbide û bîne; Îsfendiyar ku di heman rojê de çûye [[Şebistan]]ê, bi RustemRistemê Zal re ketiye şer. RûstemRistemê Zal di dema têkoşîna wan de çavên Isfendiyar bi tîreke çeqel kor dike. Isfendiyar dema kor dibe, ji kedera xwe dimire.
[[Erdeşîr Behmen Daraz]], kurê Isfendiyar, dikeve ser textê Îranê ku ji ber mirina Guştasb vala bû.
 
== Ciyê wî nav edebiyat ==
Isfendiyar jî, hema hema hemû lehengên Şahnameyê, di edebiyata rojhilat-îslamê û bi taybetî jî di edebiyata kevnar a tirkî de gelek caran behsa wê tê kirin û helbestvanan cesaret, hêz û bêserûberiya wî radigihînin. Ji ber vê sedemê di helbestê de paşnavê Rûyinten ji navê xwe zêdetir dihat bikaranîn. Ji ber cihê wî yê girîng di mîtolojiya îranî de bi RustemîRistemê Zal re hatiye berawirdkirin, ji ber şerkeriya wî navê wî wekî "Isfendiyar-ı ma'reke" li gel peyva "ma'reke" (qada şer) hatiye binavkirin. Di pêkhatina "Isfendiyar-ı mihr" de behsa RustemîRistemê Zal tê kirin.{{Ref|1|1}}
 
==Nîşe==