Pêşeroja Cîhanê: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
BKurteya guhartinê tine Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
Etîket: Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl Guhartina mobîl a pêşketî |
||
Rêz 33:
Erd di serdemek qeşayê ya ku wekî qeşaya çaralî tê zanîn re derbas dibe û niha di serdema navqeşahiya Holoseneyê de ye. Ev serdem bi gelemperî tê pêşbînîkirin ku di nav 25.000 salan de bi dawî bibe.<ref>{{Cite journal|last=Roberts|first=David M.|date=1998-05-04|title=Voxel Technology|url=http://dx.doi.org/10.4043/8650-ms|journal=All Days|publisher=OTC|doi=10.4043/8650-ms}}</ref> Lêbelê, rêjeya zêde ya karbondîoksîtê ku ji aliyê mirovan ve li atmosferê de tê berdan dibe ku destpêka serdema cemedê ya paşîn bi kêmî ve 50.000-130.000 sal dereng bixe. Ji hêla din ve, heyamek germbûna gerdûnî ya demdirêj (li ser bingeha texmîna ku karanîna sotemeniya fosîlê dê di sala 2200an de raweste) tê texmînkirin ku bi qasî 5000 sal tenê bandorê li serdema cemedê bike. Ji ber vê yekê, demek kurt a germbûna gerdûnî ya ku di nav çend sedsalan de belavbûna gaza serayê pêk tê, dê tenê di demek dirêj de bandorek tixûbdar hebe.<ref>{{Cite journal|last=Cochelin|first=Anne-Sophie B.|last2=Mysak|first2=Lawrence A.|last3=Wang|first3=Zhaomin|date=2006-12-01|title=Simulation of long-term future climate changes with the green McGill paleoclimate model: the next glacial inception|url=https://doi.org/10.1007/s10584-006-9099-1|journal=Climatic Change|language=en|volume=79|issue=3|pages=381–401|doi=10.1007/s10584-006-9099-1|issn=1573-1480}}</ref>
===Meyl ===
[[Wêne:Tidal braking af.svg|thumb|270px|Hêzên tîrêjê yên Heyvê dibe sedem ku zivirandina Dinyayê kêm bibe]]
Pêlên ku ji ber Heyvê çêdibin dibe sedem ku bi demê re zivirîna Dinyayê kêm bibe û mesafeya di navbera her du cisma de zêde bibe. Pevçûn, ji alîkî di navbera navika erdê û mantoyê de û ji hêla din ve di navbera atmosfer û rûxê de dikare bibe sedem ku gerstêrk enerjiya xweya zivirînê winda bike. Bi van re tê pêşbînîkirin ku ev faktor di 250 mîlyon salên pêş de ji 1.5 saetan zêdetir dirêjahiya rojekê dirêj bikin û eksena zivirîna Cîhanê bi qasî nîv pileyê zêde bikin.<ref>{{Cite journal|last=Laskar|first=J.|last2=Robutel|first2=P.|last3=Joutel|first3=F.|last4=Gastineau|first4=M.|last5=Correia|first5=A. C. M.|last6=Levrard|first6=B.|date=2004-12-01|title=A long-term numerical solution for the insolation quantities of the Earth|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004A&A...428..261L|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=428|pages=261–285|doi=10.1051/0004-6361:20041335|issn=0004-6361}}</ref>
Li ser bingeha modelên kompîturê, xuya ye jiber ku Heyv pêşdaçûyîna eksê zivirîna Dinyayê mezin dike, hebûna Heyvê ya berbi Erdê, aram dike û dikare pêşî li guherîna avhewa ya tund bigire. Lê Heyv her ku diçe dûrtir dibe jiber vî yekî ev bandora aramker kêm dibe. Di hinek xalan de bandorên neyînî dibe ku bibe sedema guheztinên kaotîk di meyla Erdê de û ev dikare bi goşeyan heya 90° ji rêgeha orbitê biguhezîne. Tê payîn ku ev yek di nav 1.5 û 4.5 mîlyar salan de çêbibe û her dema rastî bi awayekî aram nayê zanîn.<ref>{{Cite journal|last=Neron de Surgy|first=O.|last2=Laskar|first2=J.|date=1997-02-01|title=On the long term evolution of the spin of the Earth.|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1997A&A...318..975N|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=318|pages=975–989|issn=0004-6361}}</ref>
==Jeodînamîk==
| |||