Guherîna avhewayê: Cudahiya di navbera guhartoyan de

 

===Xweza û jiyana ajalan ===

Germbûna vê dawîyê gelek cureyên avên şîrîn û terrasîst ber bi bilindahiya cemserê ve ajotiye. CO2 atmosferek bilindtir ast û demsaleke mezinbûnê ya dirêjbûyî bi şînbûna gerdûnî bi encam bû, di heman demê de pêlên germê û ziwabûnê li hinek herêman hilberîna ekosîstemê kêm kir. Hevsengiya pêşerojê ya van bandorên dijber ne diyar e.<ref>{{Cite journal|date=1996|title=IPCC 96: Communication on the Fast Track. IPCC 96 Proceedings|url=http://dx.doi.org/10.1109/ipcc.1996.552574|journal=IPCC 96 Communication on the Fast Track IPCC 96 Proceedings IPCC-96|publisher=IEEE|doi=10.1109/ipcc.1996.552574}}</ref> Guherîna avhewayê, ji ber berfirehbûna herêmên avhewayê yên ziwatir, weke berfirehbûna çolên subtropîkan, tevkarî kir. Mezinahî û leza germbûna gerdûnî, di ekosîsteman da guhertinên ji nişke ve çêdike û bi giştî, tê payin ku guherîna avhewayê bibe sedema tinebûna gelek cureyan.<ref>{{Cite journal|date=2015|title=Calendar of events|url=http://dx.doi.org/10.1016/j.ufug.2015.04.012|journal=Urban Forestry & Urban Greening|volume=14|issue=2|pages=446|doi=10.1016/j.ufug.2015.04.012|issn=1618-8667}}</ref>

Her çiqas derya ji axê hêdîtir germ bibe jî lê belê nebat û ajalên deryayê ji cureyên li ser rûyê erdê zûtir ber bi cemserên sar ve koç bûne. Mîna li ser axê, pêlên germê yên li deryayê ji ber guherîna avhewayê bi sixletî rû didin. Bi bandorên zerarî li ser gelek organîzmayên wekî mircan, kelp û teyrên deryayî hatine dîtin. Asîda zêde ya deryayê bandorê li organîzmayên ku qalik û îskeletan hildiberînin, organîzmayên wekî mûsûl û beraz û resîfên mircanan dike. Resîfên mircanan piştî pêlên germahiyê, sipîbûneke berfireh dîtin.<ref>{{Cite journal|last=Michelini|first=Maurizio|date=2001|title=IPCC 'Summary for Policymakers' in TAR: Do its Results Give a Support Always Adequate to the Urgencies of Kyoto Global Negotiations?|url=http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.291944|journal=SSRN Electronic Journal|doi=10.2139/ssrn.291944|issn=1556-5068}}</ref> Kulîlka algên zirardar ku ji ber guherîna avhewayê û okofîkasyonê zêde dibe, dibe sedema anoksîa, xerabûna torên xwarinê û mirinên mezin ên jiyana deryayî. Ekosîstemên peravê bi taybetî di bin stresê da ne, ji ber guherîna avhewayê û bandorên din ên mirovî hema hema nîvê erdên bi av îhtîmal heye ku holê rade.<ref>{{Cite web|url=http://dx.doi.org/10.5194/egusphere-egu2020-164|title=Causes and consequences of Southern Ocean change: the IPCC SROCC assessment|last=Meredith|first=Michael|last2=Sommerkorn|first2=Martin|date=2020-03-23|website=dx.doi.org|access-date=2021-10-12|last3=Cassotta|first3=Sandra|last4=Derksen|first4=Chris|last5=Ekaykin|first5=Alexey|last6=Hollowed|first6=Anne|last7=Kofinas|first7=Gary|last8=Mackintosh|first8=Andrew|last9=Melbourne-Thomas|first9=Jess}}</ref>