Şêx Memdûhê Birîfkanî: Cudahiya di navbera guhartoyan de
Content deleted Content added
B →top: --Bikaranîna dîroka rms |
B paqijî, replaced: 1911-an → 1911an, (z. → (jdb., 6'a → 6a, îy → iy (3), typos fixed: Adarê → adarê (3) AWB |
||
Rêz 1:
{{Agahîdank mirov/wîkîdane
}}'''Şêx Memdûhê Birîfkî''' (
Şêx Memdûh Birîfkî piştî ku xwendina xwe kuta kiriye, çûye bingeha xwe li [[Dihok]]ê vegirtiye û li jiyanê domandiye, herweha li wir bûye serokê Beşa Yekîtiya Nivîskaran a li Dihokê jî. Ji berhemên wî, agahdariya me tenê bi dîwaneke wî heye
Şêx Memdûhê Birîfkî di Yazdehên Nîsana
Şêx Memdûh pêşî li gundê Birîfkanê sê salan li cem Hacî Mela Ebdullahê Ertûşî ku dersdarê Tekyeya Birîfkanê bû xwîndiye. Piştre çûye gundê Spîndarê û li wir jî nêzî salekê li cem Mela Ehmedê kurê Mela Ebdulxaliq xwîndiye. Paştre çûye Hêşeta Mezin a li nêv Mizûriyan û li wir demekê maye, li Tekyaya Şêx Ebdurehman Ertûşî li nik dersdar Hacî Mela Ehmed xwendiye. Piştî demeke dirêj ku li wir maye, îcar çûye gundê Kemekayê û li cem dersdarê hêja Hacî Mela Îsa kurê Salihê Kemekî xwendiye. Li Kemekayê nêzî du salan digel pismamên xwe Şêx Celaledînê kurê Şêx Nûrî, Zeynelabidînê kurê Muhyedîn, Ebdulcebarê kurê Ebdulqehar û birayê xwe Ebdulhemîd xwendiye. Paştre Şêx Memdûh ji Kemekayê çûye [[Zaxo]]yê û li cem Seydayê zana Mele Ehmedê kurê Mela Evdilxaliq xwendiye, li wir domandiye heta ku xwendinnameya seydatiyê ji dersdarê hêja Mela Ehmed wergirtiye.
Rêz 11:
Belam tiştê ku tête ber çavan; Birîfkî li ser awayên hozanvanên Sedsala Bîstî pir bizavker bûye û her li ser şopa wan çûye, heta ji dest hatiye helbestên xwe bi kurdiyeke safî ristine û bi bêje û hevokên kurdî xemilandine.
Herweha Şêx Memdûh bi xeysetê rêberek ji yên Rêçika Qadirî, li her çar beşên Kurdistanê jî pir geriyaye û di wan geryan û rêwîtiyên xwe de gelek destnivîs û berhemên kurdî berhev kirine û ew ji mirinê rizgar hiştine. Lê li gorî gotinan, gelek ji wan berhem û bermayên ku hatine berhevkirin, heta niha jî derneketine ruhniyê û nişa xwe danexistine nêv adana çanda kurdî.
Ev çend helbestên Şêxê Birîfkî li jêrê wek nimûne rûqalî çavan dibin. Xasma ya bi sernavê "Welatê Min" ku zêdetir balkêş e:
Rêz 30:
Daxedar im bo binevşên xurmeyî li ber keviya
Çarkinarê keviya sosin û sinbil xemilîn
Line 40 ⟶ 39:
Baxê Îrem te hebit dê bideyne mizgîniya
Rez û bax û çîmena şalwîl û balwîl dixwînin
Deng û awazê şirîn kevte nihal û geliya
Miriyê biyanî lê danî, sê şeva dê jîteve
Her dema binêrî bihar e, kanê noşdar e giya
Ax jê zêr e, çiya binêre durr û elmas in hemî
Çend cewher cumle yekser wê ji nik me çûn çiya
Kan û gencên di welatê me pir in, mal dane yek
Sedhezar in tev bijar in, makê kîmiya ye giya
Serwerê çendî cîhan heq bê guman erdê me ye
Qurteka (qurçeka) avê ji dola sax diket bitivariya
Heçî vî erdî bibînit paşî jê bibene derê
şêt dibit hadir di gavê û har dikevte riya
Bes bibêje, kêm birêje, Exlatî nasê ji mêj e
Cih biheşt e, çiya û deşt e, av heyat e li kaniya}}
Çewa ku ji van herdu helbestên li jêrê diyar dibe, Şêx Birîfkî ne tenê di
Line 85 ⟶ 76:
Agir di hinava wekî gazê disojim ez
Agir di hinava te kirî şibhê tenwîrê
Ser ta qedem rengê bîhê helpevijim ez
Jan têne giyanim weku bilbil bi fîxan im
Perwane ez im, sotim û bê deng dimirim ez
Xwînrêj e ji çavan wekî barana biharê
şev ta seherê dwîr ji xewê her digezim ez
şev gorî digel te ji me ra Eynîheyat e
Ger bêyî li ser min, li mirinê xwoş dibezim ez
Çavnêrî li te derdê evînê li me diyar kir
Her çendî veşêrim ji serî her dihejim ez
Deh sal in ji derdê te xem û tah diyar in
Line 116 ⟶ 101:
Ma hêj tu nuzanî dikelim ez
▲Memdûh ji derda dil û canê xwo di ser da
Ma hêj ne bes, dil sotî, sûretpel im ez.}}
Line 144 ⟶ 128:
Şêxê Birîvkî vê helbesta xwe ya li jêrê jî, li gora nikl û mezeya helbestên Feqiyê Teyran ristiye:
'''Dîlberê'''
Line 190 ⟶ 173:
Çejna te jî pîroz bibit.
'''Ev helbesta Birîfkî ya li jêrê jî, bo şadiya Beyannameya
Spêdeya Yazdey Adarê
Line 208 ⟶ 191:
== Berhem ==
*Laleşîn (Helbest, 1977 Stockholm, ji
*Berhevkirina Dîwana [[Şêx Nûredînê Birîfkanî]]
*Berhevkirina Dîwana [[Şêx Şemsedînê Exlatî]] (2001, Bi nave “Dîdarê Yar” ji
*El heqîqe wel beyan fî tercûmet sadat Birîfkan (verger, 1961)
*Pêncî u Yek helbestvanên kurdî
| |||