Zimanê farisî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Kurdî27 (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Etîket: Guhartina dîtbarî Guhartina mobîl Guhartina malpera mobîl
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B paqijî, replaced: ( → ( (2), îy → iy (3), , → , (3) AWB
Rêz 8:
| firehiya nexşe =
| binnexşe = Cihê ku farisî zimanê zikmake ye
| zimanê zikmakî = 70 milyon<ref name="asianstudies.unc.edu">{{cite web |url=https://asianstudies.unc.edu/persian/|title=Persian {{!}} Department of Asian Studies |language=en-US |access-date=2 January 2019 |quote=There are numerous reasons to study Persian: for one thing, Persian is an important language of the Middle East and Central Asia, spoken by approximately 70 million native speakers and roughly 110 million people worldwide.}}</ref>
| malbat1 = [[Hind û Ewropî|Zimanên hind û ewropî]]
| malbat2 = [[Zimanên hind û îranî|Zimanên hind û îranî]]
| malbat3 = [[Zimanên îranî]]
| malbat4 = [[Zimanên îranî#Zimanên îranî yên rojava|Zimanên îranî yên rojava]]
Rêz 41:
== Hejmar ==
Farisî zimane gelê [[faris]] e. Hin [[Efxanistan|Afxanî]] û [[Tacîkistan|Taçik]] jî bi farisî wek zimanê duyem diaxivin.
li îranê 70 milyon,<ref name="UNESCO">{{cite web|url=http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=EDULIT_DS&popupcustomise=true&lang=en#|title=Adult literacy rate, population 15+ years (both sexes, female, male)|publisher=[[UNESCO]]|work=[[UNESCO Institute for Statistics|UIS]] Data Centre|access-date=20 November 2019}}</ref> li [[Efxanistan|Efxanistane]]e 30 milyon,<ref>{{Cite journal |last=Reinman |first=Suzanne L. |date=2010-09-21 |title=The World Factbook |journal=Reference Reviews |volume=24 |issue=7 |pages=7–8 |doi=10.1108/09504121011077057 |issn=0950-4125}}</ref> li [[Tacîkistan]]ê 9 milyon<ref name="UNESCO">{{cite web|url=http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=EDULIT_DS&popupcustomise=true&lang=en#|title=Adult literacy rate, population 15+ years (both sexes, female, male)|publisher=[[UNESCO]]|work=[[UNESCO Institute for Statistics|UIS]] Data Centre|access-date=20 November 2019}}</ref> û li [[Ûzbêkistan]]ê 7 milyon<ref name="Lena Jonson 2006. pg 108">Jonson, Lena (1976) ''Tajikistan in the New Central Asia'', I.B.Tauris, {{ISBN|085771726X}}, p. 108: "According to official Uzbek statistics there are slightly over 1 million Tajiks in Uzbekistan or about 3% of the population. The unofficial figure is over 6 million Tajiks. They are concentrated in the Sukhandarya, Samarqand and Bukhara regions."</ref><ref name=Foltz2>{{cite journal|author-link=Richard Foltz|author=Richard Foltz|title=The Tajiks of Uzbekistan|url=https://archive.org/details/sim_central-asian-survey_1996-06_15_2/page/213|journal=Central Asian Survey|volume= 15|issue=2|pages= 213–216 |year=1996|doi=10.1080/02634939608400946}}</ref> kes bi farisî diaxvin. Yanî li cîhanê de 110 milyon kes farisî dizanin.<ref name="asianstudies.unc.edu">{{cite web |url=https://asianstudies.unc.edu/persian/|title=Persian {{!}} Department of Asian Studies |language=en-US |access-date=2 January 2019 |quote=There are numerous reasons to study Persian: for one thing, Persian is an important language of the Middle East and Central Asia, spoken by approximately 70 million native speakers and roughly 110 million people worldwide.}}</ref>
 
== Dîrok ==
 
Zimanê farsî çend Dewran û merheleyê dîrokê pişt serê xwe xistine ta gihîştiye vir. Ev ziman yekem car di serdema Hexanenişiyan de hat nivîsîn ku belgeyên wê bi navê [[farsiya kevn]] tê nas kirin. Piştî farsiya kevn [[farsiya navîn]] e, û piştî wê jî [[farsiya derî]] an jî [[farsiya nû]] û di dawiyê de jî [[farsiya modern]] peyda bû. <ref>Dîroka Zimanê Farsî Dr. EbolQasimî</ref>
 
==Wêjeya farisî==
{{Gotara bingehîn|Wêjeya farisî}}
[[Wêne:Divan_von_Hafiz.jpg|thumb|''Dîwana [[Hafizê Şîrazî]] , wênesaziya nîgarokê'' , Persya, 1585]]
Dîroka '''wêjeya farisî''' dikare ji heta [[Serdema Kevnare|serdema kevnare]] ve were şopandin. Nimûneyên yekem ên helbestvaniya îranî, ya ku berê modela rewanbêjiya kevneşopî ye, dide nîşandin di Gathayan (stranan), perçeyên kevn ên [[Zend-Avesta|Avestayê]] , nivîsara ola [[Zerdeştî]] de (binêre jî [[Zerdeşt]]). Ji aliyekî din ve, helbestvaniya Farisî behsa tevahî çanda helbesta klasîk a li cihen bilind yên Îranê dike ku bi zimanê nivîskî farisî hate çêkirin. Ew bi jêdera xwe ji devera ku niha Îran, Efxanistan, Tacikistan û Ûzbêkistanê pêk tê, bû. Wekî din, zimanê Farisî ji bo serdemek pir dirêj zimanê çandî û fermî yên Iraqê, Pakistan û bakurê Hindistanê bû. Li vir, di heman demê de, hin helbestvanên herî navdar ên faris jî dijiyan.
 
Helbestvanî li qada çandî û zimanî ya farisî de pir bi qîmet e, da ku cihê çanda Farisî hejmarek helbestên navdar û serfiraz hilberandiye. Helbestvanên farisî bi sedsalan bandor li çand û zimanên din kirine, di nav de helbestvanê alman [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]], ku berhema wî West-östlicher Diwan li ser bingeha helbestvaniya klasîk a farisî ye.
Rêz 56:
==Rêzimana farisî==
{{Gotara bingehîn|Rêzimana farisî}}
'''Rêzimana farisî''' (bi farisî: دستور زبان فارسی-Destûrê zebanê farsî‎) rêzimana [[zimanê farisî]] ye.
 
==Nav==
Rêz 132:
* Rêzimana Kurdî ya Kurmancî- Abdullah Karabax [https://drive.google.com/file/d/0B4fCdsgQUeAyYlV1WC1XaW85QVU/view]
* دستور کاربردی-فاطمه جعفری (Destûrê karberdî-fatema Ce'eferî)
 
[[Kategorî:Zimanê farisî| ]]
 
== Ferhengok ==
Line 221 ⟶ 219:
 
===Nimûneyên farisî===
* Namê şoma çist( (axaftina rojane:Namê şoma çiye):Navê we çi ye?
* Namê to çist( (axaftina rojane: çiye):Navê te çi ye?
* Ehlê kucai (axaftina rojane: kucaye):Ji kûderî?
* Çetori?:Çawanî/Çitonî/Çitûyî/Çilûyî/Çerî/Çitolî?
* Zebanê Farsi beledid?/Farsî midani?:Zimanê Farisî dizanî?/Farisî dizanî?
Line 229 ⟶ 227:
* Nexeyr beled nistem/Ne, nemidanem:Na, Nîzanim
* Saet çand ast (axaftina rojane: çande): Saet çi ye? / Saet çend e?
* To çand Sâle-yi: Tu çend salîyîsalî yî?
* To çend salegîyî?: Tu çend salîyîsalî yî?
* Se ruz e(-st) kê henuz cizi nexordem: Sê roj e ko ez hîn tiştek nexwarim (nexward)
* Destê to derd nebine(-d):Destê te derd nebîne, Mala te ava!
Line 257 ⟶ 255:
== Çavkanî ==
{{Çavkanî}}
 
 
{{Zimanên îranî}}