Zimanê inglîzî: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
GPinkerton (gotûbêj | beşdarî)
MikaelF (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
{{Bêçavkanî}}
{{Ne rind kurdî}}
 
{{Infobox ziman
| nav = Inglîzî
Line 27 ⟶ 30:
| agahdarî =
}}
'''Zimanê inglîzî''' yan '''zimanê îngilîzî''' ({{Ziman-en|English}}) zimanê serekî yê li welatên [[Brîtanya]], [[Dewletên Yekbûyî yên EmerîkayêAmerîkayê]], [[Keneda]], [[Awistralya]], [[Zelandaya Nû]] û hin welatên din e. Inglîzî zimanekzimanekî ji binemala [[Malbata zimanên hind û ewropî|zimanên hindo-ewropî]] ye. Li gelek welat ênwelatên din jî wek [[zimanê fermî]] û herwisa li piraniya welatên dinyayê wek zimanê duhem tê bikarhînanbikaranîn. Ew niha bûye zimanê serekî yên [[têkiliyên navneteweyî]].
 
ÎnglîzîInglîzî zimanekzimanekî Germanîgermanî ya Rojavayîrojavayî ye ku yekem car li [[Îngilistan]] a destpêka [[Serdema Navîn]] hate axaftin. Ew di sedsala 21-an21ê de bûye zimanê sereke yê nîqaşa navneteweyî. Navê zimanzimên ji ''Anglîanglî'' ({{Ziman-en|Angles}}) e, yek ji gelên kevnar Germenîên germanî ye ku koçî Îngilistanê ({{Ziman-en|England}}) dike, beşa [[Brîtanya Mezin]] a ku piştrepişt re li ser navê wan hate kirin: Îngilistan ({{Ziman-en|England}}). Navê vî gelî bi eslê xwe ji ''Anglia'', nîvgiravek li [[Deryaya Baltîk]] e. (Di hin zimanan de, ''Anglia'' niha naveknavekî din ê Îngilistanê ye.)
 
Zimanê inglîzî xizmekî nêzîk yên binêzîkî zimanê Frisianfrîsî û ji zimanê SaksonîsaksonîJêrînjêrîn e. Vokabûla wê ji hêlaBandora zimanên din ên Germanî vegermanî, bi taybetî zimanê [[Vîkîng|Vîkîngavîkîngan]] ({{Ziman-en|Old Norse}}:, zimanekzimanekî Germenîgermanî ya Bakurbakur), û her weha [[Zimanê latînî|Latînîlatînî]] û [[Fransîfransî]] li ser vokabulera inglîzî jî bi bandorawayekî berbiçav diyar bûyee.
 
ÎnglîzîInglîzî di nav zêdetirîbêhtirî 1400 salan de pêşpêşve ketdiçû. FormênForma herî pêşîn êna înglîzîinglîzî komekkomeke zaravayên Germanîgermanî ya Rojavayîrojavayî bûn ku di sedsala 5-an5an de ji hêla koçberên Anglo[[anglo-Saksonî (Anglî û Saksonî: {{Ziman-en|Anglo-Saxons}})saksonî]] ve hatinhat anîn Brîtanya Mezin. Ji van formên destpêkê re bi komelî Înglîzi[[inglîziya Kevnarkevnar]] ({{Ziman-en|Old English ''an'' Anglo-Saxon}}; {{Ziman-ang|Ænglisc}}) têtên gotin. Zimanê Înglîzî{{Nbsp}}Navîn[[inglîziya navîn]] di dawiya sedsala 11-an,11an de bi Normanî dagirkirina Îngilistan a re dest pê kir ji 1066-an1066an. Ev serdemek bû ku înglîzî di bin bandora Fransîfransiya Kevn ({{Ziman-en|Old French}};kevn {{Ziman-fr|ancien français}}) de bû, nemaze bi devoka xwe ya Normanî[[normaniya Kevnkevn]] ({{Ziman-en|Old Norman}}).
 
Destpêka Înglîzî Nûjen ({{Ziman-en|Early Modern English}}) ya di dawiya sedsala 15-an de dest pê kir. Di vê demê de Guhestina Dengdêr a Mezin hebû. Di [[Destpêka Dema Nûjen]], de çapxaneyên çapkirinê cara yekem hatin Londonê û de ''[[King James Bible]]'' ({{Ziman-ku|Încîla Key James}}) hate çap kirin. Ev zimanê [[William Shakespeare]] e.