Şerab: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B →‎top: --Bikaranîna dîroka rms
Etîket: Betalkirina destî
Balyozbot (gotûbêj | beşdarî)
B +, replaced: dead-url=no → url-status = live (2) AWB
Rêz 1:
[[Wêne:French taste of wines.JPG|thumb|Şeraba fransî navdar e]]
 
'''Şerab''', '''şorav''', '''xwînî''', '''wîn''' ''(bi [[latînî]]: vinum)'' vexwarineke alkolîk e ku ji tiriyan ([[tirî]], tirih, tirab) tê çêkirin û li Kurdistan û Anatolyayê ji demên gelek kevnare tê çêkirin<ref name="thebacchus.org">http://www.thebacchus.org/2012/11/dna-sleuth-trace-wine-grape-origins-to-southeast-turkey/{{Mirin girêdan|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (li gora "The bacchus", Sarab ji Kurdistan hatî)</ref><ref name="archeologie-vin.inrap.fr">http://archeologie-vin.inrap.fr/Archeologie-du-vin/Histoire-du-vin/Neolithique/L-histoire/Sciences/p-13116-Identifier-la-presence-de-la-vigne-et-du-vin.htm ( li gora "Archéologie du Vin", Sarab , berî Zayîne -8500 û -6000, li girava çemên Firat û dîcle hate)</ref><ref name="wine-searcher.com">http://www.wine-searcher.com/m/2012/11/wine-roots-anatolia-turkey-origins (li gora "Wine researcher", aslê Sarab ne Ermenî, ne gûrcî, ne Yewnanî ye, le aslê Sarabê ji rojhilata basûre anatolî ye, yanî Kurdistan bakûr)</ref><ref name="winespectator.com">http://www.winespectator.com/webfeature/show/id/47773 (Li gora "Wine inspector")</ref><ref name="hurriyetdailynews.com">http://www.hurriyetdailynews.com/dna-sleuth-hunts-roots-of-wine-in-anatolian-region.aspx?pageID=238&nID=35571&NewsCatID=377 (Li gora rojnameya tirk bi zimanê îngilizî "Turkish daily news", aslê Sarabê ji basûrê rojhilata anatolî ye, li gora vê rojname, aslê Sarabê ne Gûrcî, ne Ermenî, ne Îranî ne)</ref><ref name="Kopîkirina arşîvê">{{Citation |title=Kopîkirina arşîvê |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5i2jSHyXhSNYj4ObhD-wETKLNronA?docId=CNG.9c3beb55489b1f7f5306e60414f0fb4f.4c1 |accessdate=2012-11-30 |archive-date=2012-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121130232453/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5i2jSHyXhSNYj4ObhD-wETKLNronA?docId=CNG.9c3beb55489b1f7f5306e60414f0fb4f.4c1 |dead-url-status =no live }}</ref>.
 
Gorî cureyê tirabê, şerab jî dikare [[sor]], [[reş]] an [[spî]] be. Hin cureyên şerabê hene ku ji fêkiyan û [[birinc]]ê tên çêkirin lê ne ewçend navdar in.
Rêz 13:
== Kurtedîroka şerabê ==
[[File:Winepress.jpg|thumb|[[Wîsle]], [[alav]]eke kevnar e ji bo givaştina [[tirî]] û çêkirina şerabê ye.]]
Li gorî zaniyaran, bi taybetî li herêmên wekî [[Kurdistan]]ê<ref>http://www. name="thebacchus.org/2012/11/dna-sleuth-trace-wine-grape-origins-to-southeast-turkey/{{Mirin girêdan|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (li gora "The bacchus", Sarab ji Kurdistan hatî)</ref><ref>http:// name="archeologie-vin.inrap.fr/Archeologie-du-vin/Histoire-du-vin/Neolithique/L-histoire/Sciences/p-13116-Identifier-la-presence-de-la-vigne-et-du-vin.htm ( li gora "Archéologie du Vin", Sarab , berî Zayîne -8500 û -6000, li girava çemên Firat û dîcle hate)</ref><ref>http://www. name="wine-searcher.com/m/2012/11/wine-roots-anatolia-turkey-origins (li gora "Wine researcher", aslê Sarab ne Ermenî, ne gûrcî, ne Yewnanî ye, le aslê Sarabê ji rojhilata basûre anatolî ye, yanî Kurdistan bakûr)</ref><ref>http://www. name="winespectator.com/webfeature/show/id/47773 (Li gora "Wine inspector")</ref><ref>http://www. name="hurriyetdailynews.com/dna-sleuth-hunts-roots-of-wine-in-anatolian-region.aspx?pageID=238&nID=35571&NewsCatID=377 (Li gora rojnameya tirk bi zimanê îngilizî "Turkish daily news", aslê Sarabê ji basûrê rojhilata anatolî ye, li gora vê rojname, aslê Sarabê ne Gûrcî, ne Ermenî, ne Îranî ne)</ref><ref>{{Citation |titlename="Kopîkirina arşîvê |url=http:"//www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5i2jSHyXhSNYj4ObhD-wETKLNronA?docId=CNG.9c3beb55489b1f7f5306e60414f0fb4f.4c1 |accessdate=2012-11-30 |archive-date=2012-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121130232453/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5i2jSHyXhSNYj4ObhD-wETKLNronA?docId=CNG.9c3beb55489b1f7f5306e60414f0fb4f.4c1 |dead-url=no }}</ref> û bi giştî li deverên [[Hîvika Derametbar]] di sedsala 6'em a beriya zayînê de hatiye çêkirin. Ji bo vê yekê texmîn dikin ku dibe ku destpêka çêkirina şeraban li vê herêmê be; wekî din, navê tiriyê di gelek zimanan de wekî bi zimanê [[kurdî]] ye. Ji ber ku şorîn e, di çanda devkî ya kurdî de wekî şorav, şorab, şerab hatiye binavkirin{{Çavk}}. Di zimanên [[îranî]] yên kevn de ''ab'' ([[av]]) e.
 
Dîsa di şarezayiya Egîptê (Misir, Qibtî) û ya [[Grek]]a kevn de jî hilberîna şerabê bipêşketî bûye. Di ola [[xristiyan]]iyê de şeraba ku bêî tevlîbûn e, wekî vexwarineka pîroz hatiye destnîşankirin. Herwekî di ola [[zerdeştî|zerdeştiyê]], [[elewîtî]]yê de jî cihekê xwe yê girîng heye.
 
Şerab di çand û hunerê de sîmbola evînî û bohemyayê ye. Gava mirov behsa şerabê bike, divê mirov helbestvan û fîlozofê [[farsî]] [[Omer Xeyam]] jibîr neke.