Bitcoin: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added
Guherto (gotûbêj | beşdarî)
Paqijkirin û agahdariyên nû
Guherto (gotûbêj | beşdarî)
Kurteya guhartinê tine
Rêz 1:
[[Wêne:Bitcoin.png|thumb|267x267px]]
'''Bitcoin''' (nîşan: ₿, kurtkirin: '''BTC''') [[Pere|dirav]]<nowiki/>ek elektronîkî ye ku bi ti [[bank|benqên]] navendî an jî sazûmana hikûmetê ve ne girêdayî ye. Ew dikare piştî bêhnokê li 100 mîlyonî were dabeş kirin. 0,00000001 BTC, 1 [[satoşîsatoshi]] ye.
 
== Dîrok ==
Wekî hemî [[teknolojî|tekolojiyên]] şoreşgerî, çavkaniyên ku pêşeng û afirînerê bitcoin di gotara xwe de behs kirine, hene. [[Wei Dai]] [[B-Cash]], [[Nick Szabo]] [[BitGold]], [[David Chaum]] [[Digicash]] guhertoyên herî prîmîtîv in û ji alîyêaliyê dewletan hatiye astengikirin. Ji ber ku ev ezmûnên nerind neyên pêşiya [[Satoshi Nakamoto]] (ê ku Bitcoin cêkiriye), wî nasnameya xwe veşartîyeveşartiye.
 
Tora Bitcoin di 3ê çile ya 2009an de hate destpêkirin. Nivîskarê gotarê Satoshi Nakamoto ye û nayê zanîn ku ew kî ye. Di [[bloka genesis]]ê de hatîyehatiye diyarkirin ku jimara herî zêde ya bitcoin 21 milyon e. Transfera pêşî ya bitcoin di navbera şîfrekar [[Hal Finney]] û Satoshi Nakamato de hate pê. Hal Finney ji bo pêşveçûna BTCBitcoin, alîkariya Satoshi Nakamato kir. Cara pêşî 22ê gulana 2010an de [[pîza]]yek bî 10000BTC10000 BTC hate kirîn.
 
Di 22ê temûza 2013an de, bihayê tevahî ya Bitcoin 1,2 milyar dolar bû<ref>{{Cite web|url=https://www.blockchain.com/charts/market-cap|title=market-cap|website=Blockchain.com|language=en|access-date=2021-04-13|df=|archive-date=2021-04-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413115151/https://www.blockchain.com/charts/market-cap|dead-url=yes}}</ref>. Ev biha di 13ê nîsana 2021an de 1.12 trilyon dolar e. Hejmara tevahî ya bitcoin a ku niha hatiye hilberandin gihîştiye asta 18,677,306 BTC<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20210408233519/https://coinmarketcap.com/currencies/bitcoin/|title=Bitcoin price today, BTC live marketcap, chart, and info {{!}} CoinMarketCap|date=2021-04-08|website=web.archive.org|access-date=2021-04-13}}</ref>.
Rêz 12:
Teknolojiya Bitcoin li ser P2P transfer, SHA256, zincîra blokan ([[blockchain]]) hatiye damezirandin. Transfera ku di navbera 2 adresan de pêk tê, di blokan de tên qeydkirin. Di her blokê de, nirxa hash ya bloka pêşiya vê bloke, cîh digire. Bî vî awayî, zincîra blokan tê çêkirin û hemû transfer tên qeydkirin.
 
Navê bloka yekem ya sîstemê "bloka genesis" e û di 4ê çileya 2009an de hate hilberandin. Hilberîner bi saya [[komputer]]a van transfera qeydî blockchainê dikin û ji bo vî karî Bitcoin hildidin. Dî serî de ev xelat 50 BTC bû û her diçe hindik dibe. Nêzîkî çar sala carê ev xelat nîvî dibe <ref>{{Cite web|url=https://en.bitcoin.it/wiki/Help:Introduction#Creation_of_coins|title=Help:Introduction - Bitcoin Wiki|website=en.bitcoin.it|access-date=2021-04-13}}</ref>. Di sala 2021an de ev xelat 6.25 BTC ye.
 
== Aborî ==
Bitcoin li hin [[welat]]an wekî amûrek [[Pere|dirav]] û veberhênanê tê bikaranîn. Ji ber ku ew dikarin wekî dirav werin bikar anîn, bihayê Bitcoin heye. Hin fonên aborî (ji ber ku her diçe bihayê BTC zêde dibe) bi BTCBitcoin ra eleqedar dibin. Bihayê Bitcoin, di encama dabîn û daxwazê derdikeve hole. Her ku daxwaz zêde dibe, bihayê wê zêde dibe.
 
==== Daxuyaniyên derheqê têkçuna Bitcoin ====
Gelek caran nuçeyên di derheqa têkçuna BTCBitcoin derketin<ref>{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2015/01/14/bitcoin-falls-below-200-making-some-investors-worry-about-downward-spiral.html|title=Bitcoin keeps falling, and worries keep rising|last=Rosenfeld|first=Everett|date=2015-01-14|website=CNBC|language=en|access-date=2021-04-13}}</ref>. Di destpêka 2015an de, [[rojnamevan]]<nowiki/>ek 29 nûçe ragihand ku Bitcoin xilas dibe<ref>{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2015/01/14/bitcoin-falls-below-200-making-some-investors-worry-about-downward-spiral.html|title=Bitcoin keeps falling, and worries keep rising|last=Rosenfeld|first=Everett|date=2015-01-14|website=CNBC|language=en|access-date=2021-04-13}}</ref>.
 
Kovara [[Forbes (kovar)|Forbes]] di [[hezîran]]<nowiki/>a 2011an de dawiya bitcoin ragihand, dû re kovara [[Gizmodo]] ya [[Awistralya]]<nowiki/>di [[tebax]]<nowiki/>a 2011an de ev yek şopand<ref>{{Cite web|url=https://www.gizmodo.com.au/2011/08/the-bitcoin-is-dying-whatever/|title=The Bitcoin Is Dying. Whatever.|date=2011-08-08|website=Gizmodo Australia|language=en-AU|access-date=2021-04-13}}</ref>. Kovara [[Wired]] di Kanûna 2012an de "nuçeya qediya" ragihand<ref>{{Cite news|url=https://www.wired.com/2012/12/wired-tired-expired/|title=Wired, Tired, Expired for 2012: From Stellar to Suck|website=Wired|language=en-us|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[wikidata:Special:EntityPage/Q131723#sitelinks-wikipedia|Girêdanan biguherîne]]Kovara [[Ouishare]] di [[gulan]]<nowiki/>a 2013an de nûçeya "lîstik qediya ye, bitcoin"<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150119204137/http://magazine.ouishare.net/2013/05/bitcoin-human-based-digital-currency|title=Game over, Bitcoin ! À quand des monnaies virtuelles valorisant l'humain ?|date=2015-01-19|website=web.archive.org|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[New York Magazin]]<nowiki/>e ê di [[hezîran]]<nowiki/>a 2013an de nuçeya "Bitcoin li ser riya gorê" weşand<ref>{{Cite web|url=https://nymag.com/intelligencer/2013/06/bitcoin-sees-the-grim-reaper.html|title=Bitcoin Sees the Grim Reaper|date=2013-06-20|website=Intelligencer|language=en-us|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[Reuters]] di [[çile]] 2014an de "rehmet" ragihand<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150119071135/http://blogs.reuters.com/edward-hadas/2014/01/08/an-early-obituary-for-bitcoin/|title=An early obituary for bitcoin|date=2015-01-19|website=web.archive.org|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[Street Insider]] ragihand ku di [[sibat]]<nowiki/>a 2014 de bitcoin "mirî ye"<ref>{{Cite web|url=https://www.streetinsider.com/Analyst+Comments/Bitcoin+is+Dead/9219338.html|title=Bitcoin is Dead|website=StreetInsider.com|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[The Weekly Standard]] [[adar]] 2014<ref>{{Cite web|url=https://www.weeklystandard.com/blogs/bitcoin-dead_784187.html|title=|df=dmy-all|access-date=2021-04-13|archive-date=2015-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20151110073000/http://www.weeklystandard.com/blogs/bitcoin-dead_784187.html|dead-url=yes}}</ref>, [[Salon (kovar)|Salon]] adar 2014<ref>{{Cite web|url=https://www.salon.com/2014/03/07/sorry_libertarians_your_dream_of_a_bitcoin_paradise_is_officially_dead_and_gone/|title=Sorry, libertarians: Your dream of a Bitcoin paradise is officially dead and gone|date=2014-03-07|website=Salon|language=en|access-date=2021-04-13}}</ref>, [[Vice News]] adar 2014<ref>{{Cite web|url=https://www.vice.com/en/article/a38njp/bitcoin-is-dead-long-live-bitcoin|title=Bitcoin Is Dead — Long Live Bitcoin|website=www.vice.com|language=en|access-date=2021-04-13}}</ref>, [[Financial Times]] di [[îlon]]<nowiki/>a 2014an de nûçeyên li ser "dawiya bitcoin" weşand <ref>{{Cite web|url=https://www.ft.com/content/aa105474-fa93-36e0-9aff-41d4ae8bcf44|title=Subscribe to a slice of the FT {{!}} Financial Times|website=www.ft.com|access-date=2021-04-13}}</ref>. Di çile 2015 de, [[USA Today]] ji bo bitcoin nuçeya "çû" weşand <ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150119234231/http://americasmarkets.usatoday.com/2015/01/16/bitcoin-is-headed-to-the-ash-heap/|title=Bitcoin is headed to the ‘ash heap’ {{!}} America's Markets|date=2015-01-19|website=web.archive.org|access-date=2021-04-13}}</ref> û [[Telgraf (rojname)|Telgraf]] ragihand ku "ezmûna bitcoin qediya" <ref>{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/news/11347205/Bitcoin-might-be-dead.-It-doesnt-matter..html|title=Bitcoin might be dead. It doesn't matter.|website=www.telegraph.co.uk|access-date=2021-04-13}}</ref>. [[Mike Hearn]], pêşvebirê berê yê bitcoin, di çile ya 2016 de ji bo bitcoin ragihand û got "projeyek serneketî ye"<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-35343561|title=Bitcoin: Is the crypto-currency doomed?|date=2016-01-19|website=BBC News|language=en-GB|access-date=2021-04-13}}</ref>.